Vize

Kavram

Bir ülkenin dış temsilcilikleri veya ülke sınırındaki makamlarında, ülkelerine giriş yapmak isteyen yabancı ülke vatandaşının pasaportuna işlediği, belirlenen süre zarfında başvuru yapılan ülkeye giriş-çıkış yapabileceğini gösteren bir kayıt niteliğindedir. Özetle yabancı bir ülkeye giriş veya çıkış yapabilmek için ilgili ülkeden alınan izindir. Bu izin, ülkeye giriş yapmak isteyen kişiyle ilgili herhangi bir sorun olmadığı, giriş-çıkış yapabileceğini belirtirken o kişinin izin veren ülkeyi tanıdığı yani otoriteyi saydığı anlamına da gelmektedir. Özellikle güvenlik kaygıları nedeniyle ülkeler yabancı ülke vatandaşlarına vize uygulamaktadır. Bir ülkenin, sınırları içerisine kimlerin girebileceğine karar verme yetkisi uluslararası bir hukuk ilkesi olup her ülkenin kendi yasa yönetmeliklerine göre uygulama farklılıkları gösterebilmektedir. Örneğin; Türkiye’de vize uygulamaları ve şartları 04. 04. 2013 tarihli ve 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu’nun 121. maddesine dayanılarak hazırlanan ve 17. 03. 2016 tarihinde 29656 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan YabancılarUluslararası Koruma Kanununun Uygulanmasına İlişkin Yönetmelik doğrultusunda uygulanmaktadır. Bu kapsamda ilgili yönetmeliğin 10. maddesinde yabancı vatandaşlara uygulanacak vize şartları “Vize muafiyeti hükümleri saklı kalmak kaydıyla Türkiye’de 90 güne kadar kalacak yabancılar, vatandaşı oldukları veya yasal olarak bulundukları ülkedeki konsolosluklardan amaçlarına uygun vize alarak gelirler. Vizenin veya vize muafiyetinin Türkiye’de sağladığı kalış süresi, her 180 günde 90 günü geçemez” şeklinde belirtilmektedir. Aynı yönetmelikte vize türleri, vize alma şartları, vize iptali, vize muafiyeti, vize başvurusu ve süreci gibi bilgiler detaylı olarak açıklanmaktadır.

Avrupa ülkelerinin çoğunda vize işlemleri, 14. 06. 1985 tarihinde imzalanan Schengen Anlaşması ile yönetilmektedir. Bu antlaşma, Schengen Bölgesi olarak adlandırılan bölgeye dahil olan ülkeler arasında iç sınırların kaldırılması ve dış sınırların da genişletilmiş kontrolünü ve ilgili ülkeler arasında serbest dolaşım hakkını kapsamaktadır. İlk olarak 1985 yılında Fransa, Almanya, Belçika, Lüksemburg ve Hollanda tarafından kabul edilen antlaşma doğrultusunda oluşturulan Schengen Bölgesi günümüzde 26 ülkenin katılımıyla genişlemiştir. Bu ülkelerden herhangi birini ziyaret etmek isteyen yabancı vatandaşlar, ilgili ülkelere başvurmaları halinde aldıkları Schengen Vizesi ile bölge üyesi diğer ülkelere ve antlaşmaya dâhil olmasa da bu vizeye sahip olanları doğrudan kabul eden 19 ülkeye giriş yapma hakkına sahip olabilmektedir. Vize başvuruları ilgili ülkelere ait büyükelçiliklerin konsolosluk bölümleri, başkonsolosluğu veya konsolosluğuna yapılmakla birlikte bazı ülkeler fahri başkonsoloslukları veya fahri konsoloslukları aracılığıyla vize başvurularını kabul edebilmektedir. Başvuru için gereken belgeler ise ülkelere göre, seyahat amacına göre ve başvuru sahibinin sahip olduğu pasaport türüne göre değişiklik göstermektedir.

Yararlanılan Kaynaklar

Czaika, M. ve Neumayer, E. (2017). Visa Restrictions and Economic Globalisation, Applied Geography, 84: 75-82; http://www.mfa.gov.tr/sikca-sorulan-sorular.tr.mfa#1, (Erişim tarihi: 27. 08. 2020); Nas, Ç. (2015). Türkiye-AB İlişkilerinde Geri Kabul ve Vize Serbestliği: Hareketliliğin Yönetimi, Marmara Üniversitesi Avrupa Topluluğu Enstitüsü Avrupa Araştırmaları Dergisi, 23 (2): 169-186; Resmî Gazete. (2016). Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanununun Uygulanmasına İlişkin Yönetmelik, https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2016/03/20160317-11.htm, (Erişim tarihi: 27. 08. 2020); Teksoy, B. (2013). 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanununa Göre Yabancıların Vize Alma Zorunluluğu, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 62 (3): 855-908.

Ayrıntılı bilgi için bakınız

Yakan, B. (2015). Uluslararası Seyahat ve Vize Anlaşmaları: Türkiye’nin Vize Politikası ve Uygulamaları. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.