Türkiye’nin Faunası

Kavram Coğrafya

Fauna, belirli bir bölgede yaşayan hayvan türlerinin tamamını ifade etmektedir. Türkiye coğrafik konumu, topografik yapısı ile farklı iklim ve ekolojik koşullarının oluşturduğu çok çeşitli ekosistemlerden dolayı zengin bir faunaya sahiptir ve birçok farklı hayvan türünü barındırması bakımından dikkat çekmektedir. Türkiye, Akdeniz, Orta ve Doğu Avrupa, Orta Doğu, Kafkaslar ve Arap Yarımadası faunalarının tipik türlerini barındırmaktadır. Anadolu Yarımadası’nın kıtalar arasındaki konumu ve göç yolları üzerinde bulunması bu zengin biyoçeşitliliğin en önemli etkenleri olarak sayılabilir. Bununla birlikte, bölgesel özellikler çok farklı olduğundan hayvan tür çeşitliliği de bölgelere göre farklılık göstermektedir. Türkiye’deki zengin fauna çeşitliliğini sağlayan önemli faktörlerden biri de buzul çağları boyunca Anadolu’nun sığınak noktası hâline gelmesidir. Türkiye, oluşum sürecindeki bir dağ kuşağında yer aldığından dağlık ve engebeli bir araziye sahiptir. Türlerin yayılışında ciddi bir engel oluşturan dağ silsileleri, popülasyonları ayırarak biyolojik çeşitliliğinin artmasına katkıda bulunmuştur.

Türkiye faunasının ortaya konması konusundaki araştırmalar devam etmektedir. Faunayı oluşturan hayvan türleri, biyolojik olarak omurgalı ve omurgasız canlılar olarak sınıflandırılmaktadır. Türkiye’de dağılış gösteren omurgalı canlılara ait tür sayısının 1.500 civarında olduğu düşünülmektedir ve omurgalı gruplara ait tür sayıları büyük ölçüde bilinmektedir. Türkiye omurgalı faunasında 150 civarında memeli, 500 civarında kuş, 130 kadar sürüngen, 30’tan fazla kurbağa ve 680’nin üzerinde balık türü yaşamaktadır. Alageyik (Dama dama), karaca (Capreolus capreolus), dağ keçisi (Rupicapra rupicapra), ceylan (Gazella gazella), tilki (Vulpes vulpes), sırtlan (Hyaena hyaena), bozayı (Ursus arctos), kurt (Canis lupus), vaşak (Lynx lynx) ve nalburunlu yarasa (Rhinolopus blasii) Türkiye’de yaşayan kara memelilerine örnek verilebilir. Deniz memelilerinden yunus (Delphinus delphis), beyazburunlu yunus (Lagenorhynchus albirostris) ve yuvarlakbaş yunus (Grampus griseus) Türk denizlerinde görülen türlerdir. Flamingo (Phoenicopterus ruber), şahkartal (Aquila heliaca), kızıl akbaba (Gyps fulvus) gibi kuşlar ile mahmuzlu yılan (Eryx jaculus), bukalemun (Chamaeleo chamaeleon) ve deniz kaplumbağası (Caretta caretta) gibi sürüngen türleri Türkiye’de yaşayan hayvanlardan bazılarıdır.

Omurgasızlar grubu ise çok daha kalabalıktır ve Türkiye faunasının omurgasız türleri henüz tam anlamıyla bilinmemektedir. Toplam omurgasız canlı sayısının 50 binin üzerinde olduğu tahmin edilmektedir. Örneğin, sadece kelebek ve güveleri kapsayan eklembacaklılar sınıfındaki Pulkanatlılar (Lepidoptera) takımının Türkiye’deki üye sayısı 5600 civarındadır. Bilinen rakamlarla bakıldığında bile Türkiye faunası yüzölçümü olarak kendisinden yaklaşık 15 kat büyük Avrupa kıtasından daha zengin biyoçeşitliliğe sahiptir ve bu ekoturizm açısından büyük avantaj oluşturmaktadır.

Yararlanılan Kaynaklar

Demirsoy A. (1997). Türkiye Omurgalıları-Memeliler. Çevre Bakanlığı Çevre Koruma Genel Müdürlüğü (Proje çalışması). Ankara: METEKSAN Yayınları; Koçak, A. Ö. ve Kemal, M. (2018). A synonymous and distributional list of the species of the Lepidoptera of Turkey, Centre for Entomological Studies, Memoirs, 8: 1-487; Kurnaz, A. Babür, T.E. (2018). Flora-Fauna ve Endemik Türlerin Ekoturizm Ürünü Olarak Kullanılması: Datça Yöresi Örneği, Mesleki Bilimler Dergisi, 7(2): 410-419; Mısırlıoğlu, M. (2019). Zoolojik Servetimiz-Türkiye Faunası, TÜBİTAK: Bilim ve Teknik: 72-82.

Ayrıntılı bilgi için bakınız

Kurnaz, A., Babür, T.E. (2018). Flora-Fauna ve Endemik Türlerin Ekoturizm Ürünü Olarak Kullanılması: Datça Yöresi Örneği, Mesleki Bilimler Dergisi, 7(2): 410-419; Mısırlıoğlu, M. (2019). Zoolojik Servetimiz-Türkiye Faunası, TÜBİTAK Bilim ve Teknik: 72-82.