Tokat Mahperi Hatun (Pazar) Kervansarayı

Kervansaray ve Han Kervansaray Han Konaklama Tesisi Doğal ve Kültürel Miras Kervansaray Han Kervansaray Han

Tokat-Pazar yolunun 29. kilometresinde Pazar ilçesine yaklaşık bir kilometre mesafede bulunan bir alana inşa edilmiştir. 1238 yılında Alaeddin Keykubâd’ın eşi Mahperi Hatun tarafından yaptırılmıştır. Avlu ve kapalı kısım portallerinde dörder satırlık sülüs hatlı kitabeler yer almaktadır. Her iki kitabe de metinleri bakımından çok az farklılık göstermekle birlikte, aynı yapım yılını ve kurucuyu göstermektedir. Bu sayede kitabelerin eksik veya okunamayan bölümleri diğerinin yardımıyla tamamlanabilmektedir.

Mahperi Hatun Kervansarayı, yazlık ve kışlık olmak üzere iki farklı bölümden meydana gelmektedir. Yazlık bölüm avlu etrafında çevrili revak ve arkasındaki kısımlardan oluşmaktadır. Kışlık bölüm ise, iki sıra halinde, üç bölüme ayrılmıştır ve üst kısmı örtülü olup dışa tamamen kapalıdır. Kervansarayın giriş kapısı oldukça gösterişlidir. Kervansaray karma yapıya sahiptir ve kervansarayın avlu bölümü kare, kapalı bölümü dikdörtgen şeklindedir. Her iki bölümün de ana kapıları kuzeybatı güneydoğu ekseni üzerinde bulunmaktadır. Kervansarayın üstü bütünüyle yıkılmış, ana kapısı ve dış duvarları günümüze kadar korunmuştur.

Giriş kapısının üzerinde bulunan kitabede, Selçuklu Sultan eşlerinin kullandığı, İslami bir sıfat olarak yer alan, dinin ve dünyanın övünç kaynağı manasında safvet’ed-dünya ve’d-din lakabının kullandığını görülmektedir. Açık ve kapalı bölümlerden meydana gelen Kervansaray, Sultan Hanları tarzının önemli örneklerindendendir. İç Anadolu’yu Karadeniz’e bağlayan İpek yolu güzergahı üzerinde bulunmaktadır. Ulaşım, karayolu ile sağlanmaktadır. Tokat merkezden kalkan otobüslerle ulaşılabilir. Kervansarayın restorasyonuna 1999 yılında başlanmış ve restorasyon 2007 yılına kadar aralıklarla devam etmiştir. Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından, 2005-2006 yıllarında yapının üst örtüsü tamamen yenilenmiş ve çevre düzenlemesi yapılmıştır. Kervansaray günümüzde restoran olarak hizmet vermektedir.

Yararlanılan Kaynaklar

Ersoy, B. (1995). Osmanlı Öncesi Anadolu Kervan Yolları ve Üzerlerindeki Kervansaraylar. İçinde, Kültür ve Sanat (s. 22-25). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları; Kara, D. (2016). Mahperi Huand Hatun ve Yaptırdığı Hanlar, The International Conference on Studies in Turkology (Icosturk) (ss. 1-14). Barselona; Tokat Ekonomik Kalkınma ve Meslek Edindirme Derneği (2019). http://tekmed.org.tr/haber.php?entry_id=1505248134&title=mahperi-hatun-kervansarayi, (Erişim tarihi: 16.11.2019); Turgut, D. (2015). Mahperi Huand Hatun ve Yaptırdığı Yapılar (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sanat Tarihi Anabilim Dalı; Türkiye Kültür Portalı (2019). https://www.kulturportali.gov.tr/turkiye/tokat/gezilecekyer/mahperi-hatun--pazar--hani, (Erişim tarihi: 14.11.2019).

Ayrıntılı bilgi için bakınız

Sunay, S. (2007). Tokat-Pazar Mahperi Hatun Kervansarayı, İçinde H. Acun (Editör), Anadolu Selçuklu Dönemi Kervansarayları, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları: 255-272.