Dünyada, turistlerin istek ve beklentilerinin değişmesi, yeni ve farklı turizm türlerinin ortaya çıkmasına neden olurken, bu değişiklikten otel işletmeleri de etkilenmekte ve mimari açıdan farklılık yaratacak ürünler üretmeye çalışmaktadırlar. Otel işletmeleri, sundukları farklılaştırılmış ve çeşitlendirilmiş mal ve hizmetin yanı sıra mimari görünüşleriyle de rekabet avantajı yakalama çabasındadırlar. Bu nedenle farklılık peşinde olan turistlerin gereksinimlerini karşılayabilmek için temalı oteller oluşmaya başladı.

Temalı otel; bir konuya sahip olan otel olarak tanımlanabilir. Temalar, genellikle tarihten, farklı kültürlerden ve hayal gücünden etkilenmektedir. Tema dekorasyon uygulamalarının yanı sıra mimari olarak da belirlenebilir. Temalandırmanın daha çok otel mimarisinde gerçekleştiği görülmektedir. Farklılık yaratarak turist çekmek isteyen temalı oteller, turistleri alıştıkları ortamın dışına çıkararak farklı bir deneyim kazanmalarını sağlamaya çalışmaktadırlar. Dünyada temalı otellerin sayısı giderek artmaktadır. Bu artışta mimarların kültürel birikimi ve düşünce yapısı önemli bir etkendir. Ayrıca, marka ve imaj yaratmaya yönelik bazı faktörlerin de önemli olduğunu söylemek mümkündür. Bu faktörler; konaklama işletmesinin kendini rakip işletmelerden farklı kılma isteği, farklı olduğunu tanımlama isteği, marka imajı yaratabilme, dünya turist eğilimlerini takip etme, farklı bir pazarlama stratejisi oluşturma, akılda kalıcı olma, hizmet kalitesini mimari tasarımla bütünleştirme isteği, her türlü tüketici grubuna yönelik ürün ve hizmet geliştirebilme arzusu, potansiyel tüketicileri duygusal açıdan etkileyebilme şeklinde sıralanabilir.

Dünyadaki ilk temalı otel, Walt Disney tarafından Las Vegas’ın Nevada Çölü’nde kuruldu (1950). Dubai’de bulunan ve bir yelkenliyi andıran Burj Al Arab Oteli, İsveç’te tamamı buzdan yapılan Ice Otel, Amazon ormanlarında yer alan ağaç otel Ariau Amazon Towers, İngiltere’de hapishaneden otele dönüştürülen Malmaison Oxford Castle temalı otellere örnek olarak gösterilebilir. Türkiye’de ise, temalı otellerin çoğunluğu Antalya ilinde bulunmaktadır. Kurulan ilk temalı otel Topkapı Palace Oteli’dir ve Osmanlı İmparatorluğu’nun görkemini ve ihtişamını yansıtmaktadır. Kremlin Palace, Kremlin Sarayı’nın birebir aynısı şeklinde inşa edilirken, İtalyan mimarisinden etkilenerek yapılan Venezia Palace, 1912 yılında ilk seferinde batan ve dünyanın en bilinen gemisi Titanic’in benzeri olan Titanic Otel, Concorde uçağı görüntüsündeki Concorde Resort-Spa Oteli, kelebek görünümündeki Miracle Resort Oteli, Dolmabahçe Sarayı motiflerini taşıyan Mardan Palace Oteli Türkiye’deki temalı otellerden bazılarıdır.

Farklı bir mimari tarzda olmasının yanı sıra temaya uygun ürün ve hizmetlerin sunulduğu temalı oteller, farklılık arayan turistler için tercih nedeni olabilmektedir. Çekici bir tema oluşturmak için göz önünde tutulması gereken ilkeler şu şekilde sıralanabilir. Günlük gerçekliğin dışında bir gerçeklik yaratılması; temaların, mekanın, zamanın ve konunun tutarlı ve gerçekçi bir bütünlükte sunulması; temaların mekan içinde çok sayıda mekan yaratma yoluyla güçlendirilebilmesi; kullanılan tema işletmenin kimliğine uygun olmasıdır. Farklı temaları kullanan oteller, turistlere farklı tecrübeler edinme olanağı sunarken tatil anlayışında da dönüşüm yaratmaktadır.