Spil Dağı Milli Parkı

(Manisa, 1968 - )

Ege Bölgesi’nde, Manisa ile İzmir sınırları arasında, Manisa’nın güneyinde yer alan milli park, farklı jeolojik ve morfolojik yapısı, floristik zenginliği ve pek çok endemik bitki türlerini barındırması, tarihi, arkeolojik kalıntılar ve mitolojik özelliklerinden dolayı 22.04.1968 tarihinde 6831 Sayılı Orman Kanunu’nun 25. maddesine göre bakanlık oluru ile milli park olarak ilan edilmiştir. Milli park 6801 hektar büyüklüğündedir. Sipil Dağı, Ege Bölgesi’nin doğu-batı uzantılı masiflerinden biri olan Bozdağlar horstunun kuzey-batı parçasını oluşturan önemli bir tektonik ve jeomorfolojik birimdir. Bölgenin bu jeolojik ve jeomorfolojik yapısına bağlı olarak milli park, derin kanyonlar, vadiler, inler, mağaralar, dolinler ve lapyalar gibi karstik oluşumlar sergilemektedir. Değişik jeolojik oluşumlar, zengin flora ile tarihi ve mitolojik özelliklerin bir arada bulunduğu, doğal ve kültürel peyzajın en güzel örneklerinin sergilendiği bir sahadır. Milli park, Gediz Ovasının 60 metrelik seviyesinden başlayıp, Karadağ’da 1517 metreyi bulur. Dağın dört tarafında derin vadiler içinde dere yatakları uzanır. Bu sular asırlar boyu bu vadileri eritip yararak, yer yer dik duvarlı kanyon vadileri ortaya çıkarmışlardır. Park’ın doğusunda 600 metre yükseklikte bulunan ve içi tamamen sülüklerle dolu olan Sülüklü Göl de kalkerlerin erimesi ile meydana gelmiş bir dolin gölüdür. Yine suların kalker serilerinin altını eritip oymaları ile çok sayıda inler olmuştur. Bunların en büyüğü Paşaini'dir.

Milli parkta, maki topluluklarından karaçam ormanlarına doğru değişen ağaç ve çalı birlikleri görülür, Dağın alçak kesimlerinde kermes meşesinin (Quercus coccifera) baskın olduğu maki toplulukları uzanır. Bunu 600 metreye kadar Kızılçam (Pınus brutia) ve daha yukarılarda Karaçam (Pinus nigra) takip eder. Saçlı Meşe (Quercus cerris), bu iki tür arasında karışık olarak yayılır. Dere yataklarında Çınarlar (Platanus sp.) görülür. En yüksekte ise Akdeniz tipi yüksek dağ çayırları bulunur. Milli park da 76 endemik bitki türü tespit edilmiştir. Bunlardan bazıları dünya üzerinde sadece Spil Dağında bulunmaktadır. Peygamber çiçeği (Centaurea syplea) ve Civan perçemi (Silene syplea) gibi bitkiler adını Spil dağından alan endemiklerdendir. Bu milli parkın en önemli bitkilerinden biri de lalelerdir. Manisa Lalesi (Tulipa oprhanidae) milli parkla özdeşen bitkilerin başında gelir. Dik kayalıklar ve çok sayıda mağara içeren nehir vadileri bölgedeki yaban hayatı için büyük önem taşır. Yılkı atları (Equus caballus), tilki (Vulpes vulpes), karaca (Capreolus capreolus) kurt (lynx lynx), çakal (Canis aureus), porsuk (Meles meles), dağ keçisi (Capra aegagrus), ve sansar (Martes sp.) milli parkta görülen en önemli yaban hayatı türleridir. Gökdoğan (Falco pregrinus), Anadolu Sıvacısı (Sitta krueperi) alanın kuşlarından birkaçıdır. Nesli bölgesel ölçekte tehlike altındaki karagözlü mavi kelebek (Glaucopsyche alexis), Himalaya mavi kelebeği (Pseudophilotes vicrama) ve Sarı lekeli zıpzıp (Thymelicus acteon) alandaki önemli kelebek türleridir.

Niobe (Ağlayan Kaya) ve Kybele Kaya Anıtı (Rölyefi) alandaki önemli mitolojik değerlerdir. Niobe (Ağlayan Kaya) kadın başı şeklinde bir kaya olup efsaneye göre 14 güzel çocuğunun kıskançlık sebebiyle Apollo ve Artemis’in anneleri Leto tarafından öldürülmesi sonucu, çocuklarının ardından ağlayan Niobe’ye aittir. Kayanın göz çukuru şeklindeki girintilerinden sızan su damlaları Niobe’nin gözyaşları olarak yorumlanır ve halk arasında Ağlayan Kaya adıyla anılmaktadır. Kybele Kaya Anıtı (Rölyefi); iki yanında birer aslan olduğu halde oturmuş kadın şeklinde tasvir edilen Kybele Kaya Kabartması MÖ XIII. yüzyılda Hitit ordularının yaptığı bir sefer sırasında yapıldığı sanılmaktadır. Spil Dağı adını Anadolu’nun eski tanrıçası Kybele ‘den almıştır.

1995 yılında turizm merkezi ilan edilen ve milli parkın asıl gelişim bölgesi olan Atalanı Mevkii en fazla kullanılan alandır. Milli park, Manisa ve çevre illerden gelen ziyaretçiler tarafından hem günübirlik hem de daha uzun süreli ziyaret amacıyla kullanılmaktadır. Spil Dağı Milli Parkı’nda, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü’ne ait 25 adet dört kişilik (1+1), 14 adet altı kişilik (2+1) orman köşkü bulunmaktadır. Toplam 184 kişiye konaklama imkânı sunmaktadır. Ayrıca Atalanı ve Çampınar kamp ve günübirlik alanlarında, bir adet idare ziyaretçi ve araştırma merkezi binası, bir adet işçi pavyonu, üç adet tuvalet, üç adet çeşme, 32 adet barbekülü piknik ünitesi mevcuttur.

Yararlanılan Kaynaklar

Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü (2019). Spil Dağı Milli Parkı. http://spildagi.tabiat.gov.tr/, (Erişim tarihi: 10.08.2020); Manisa İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü (2019). Spil Dağı Milli Parkı (Manisa-Merkez). https://manisa.ktb.gov.tr/TR-152293/spil-milli-park.html, (Erişim tarihi: 10.08.2020); Türkiye Kültür Portalı (2019). Spil Dağı Milli Parkı-Manisa. https://www.kulturportali.gov.tr/turkiye/manisa/gezilecekyer/spl-dagi--mll-parki, (Erişim tarihi: 10.08.2020).