Sorumlu turizm kavramının ifade edilmeye başlanması 1980’lerin sonlarına atfedilmektedir. Turizm sektörü açısından 1970 yıllarında gelişen çevre gündemi, 1980’lerde turizmin yarattığı etkilere dikkat çekti. Bununla birlikte bilinçli, sürdürülebilir ve sorumlu tüketim kavramı tartışılmaya başlandı. Sorumlu turizm, daha özenli ve bilinçli turizm deneyimini kapsayan bir çatı terim olarak yorumlanmaktadır. Sorumlu turizm, bir turizm ürünü olmamakla birlikte; seyahat hareketliliğinden doğan faydaların yer halk, hükümetler, turistler ve yatırımcılar arasında en iyi şekilde dağıtılmasını sağlamak için turizm planlamasının, politikalarının ve gelişimin bir yolunu temsil eder. Sorumlu turizm, turistik destinasyonların veya işletmelerin yerel halka, doğaya ve iş ortamına ve kendisine yarar sağlayacak şekilde planlamak şeklinde tanımlanmaktadır.

Sorumlu turizm sürdürülebilir kalkınmanın başlıca hedefleri ile örtüşmektedir. Temel hedefler arasında sosyal dayanışmayı sağlamak, ekonomik yapabilirliği artırmak ve ekolojik sorumluluğu almak yer alır. Sorumlu turizmin faaliyet amaçları; toplulukların turizme dahil olmasını ve turizmden faydalanmasını sağlamak; yerel, doğal ve kültürel çevrelere saygılı olmak; yerel topluluğu planlama ve karar verme sürecine dahil etmek; yerel kaynakları sürdürülebilir bir şekilde kullanmak; doğal, ekonomik, sosyal ve kültürel çeşitliliği korumak ve teşvik etmek; sosyal ve ekonomik etkilerin minimize edilmesine olanak sağlamak olarak sıralanır.

Turizmin gelişme hızının kontrol altına alınmasını önemseyen sorumlu turizm, nispeten yavaş ve herhangi yerel halk açısından olumsuz etki yaratmayacak faaliyetleri kapsar. Örneğin, seyahat eden bireyler grup yerine bireysel ve bağımsız olmayı ve küçük tur operatörleri ile çalışmayı tercih eder. Bunların yanında, turistler yerel halkın sahip olduğu evlerde konaklar. Sorumlu turizm tüm paydaşlar açısından olumlu çıktılar yaratır. Bu kavram turizmin gelişiminin etkilerini ortaya koyar, izler ve değerlendirir. Sorumlu turizm, toplulukların katılımını ve anlamlı ekonomik düzenlemelerin kurulmasını sağlamakla birlikte; doğal, ekonomik, sosyal ve kültürel çeşitliliği cesaretlendirir ve yerel kaynakların sürdürülebilir kullanımını teşvik eder.

Sorumlu turizm kapsamında değerlendirilecek olan turist deneyimi, fiziksel ve sosyal çevreye olan olumlu ve olumsuz etkileri önemsemeyi, yöre halkının davranışlarına, örf ve adetlerine uyumlu davranış sergilemeyi ve kültürel değerlerin sürdürülebilirliğinin sağlanmasını kapsar. Sorumlu turizm, bireylerin seyahatlerinden doğan tüm ekonomik, çevresel ve sosyal etkileri minimize etmektedir. Sorumlu turizm, yerel halkın ekonomik refahını arttırıcı ve kültürel mirası koruyucu etkiye sahiptir. Bu turizm kavramı, sürdürülebilir kalkınmayı ve korumayı destekler. Bu kapsamda geliştirilen ulusal ve yerel politikalar turizmin sürdürülebilir ve sorumlu bir yaklaşımla gelişimini sağlamak için uygulanır.