Sokak Yemekleri

Gastronomi Yeme-İçme İşletmesi

Sokak yemekleri sokaklarda veya halka açık alanlarda bir ya da birkaç tane satıcı ile satılan yiyecek ve içeceklerden oluşan yemekler olarak ifade edilmektedir. Sokak yemekleri genel itibariyle taşınabilir bir yiyecek kabininden, arabasından veya yiyecek kamyonunda satılmaktadır. Sokak yemeklerinin özellikleri nedeniyle derhal tüketilmesi amaçlanmaktadır. İlk zamanlarda sokak yemekleri bölgesel kültüre uygun olarak oluşmakta idi. Fakat zaman içerisinde birçok bölgeye özgü yemekler bölge dışına yayılmaya başladı. Sokak yemekleri genel itibari ile restoran yemeklerinden ortalama olarak daha ucuz olmaktadır. 2007 yılında Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nın ( Tarım ve Orman Bakanlığı) yapmış olduğu bir araştırmaya göre, dünyada bir gün içerisinde iki buçuk milyar insan sokak yemekleri tüketmektedir. Günümüz dünyasında insanlar sokak yemeklerini, makul bir fiyat olması, etnik özelliklere sahip mutfak denemek amacıyla tercih etmektedirler.

1906 yılında New York’ta bulunan sokak yemekleri satıcıları kentin büyümesinin desteklenmesinde önemli rol oynamışlardır. Birçok ülkenin geçmiş tarihinden itibaren sokak yemekleri satıldığı bilinmektedir. Antik Yunan’da özellikle kızarmış balıklar sokak yemekleri olarak tercih edilmekteydi. Romalılar’da, sokak yemekleri evlerinde fırın ve ocakları olmayan insanlar tarafından daha fazla tercih edilmekteydi. Burada nohut çorbası, tahıl ürünleri sokak yemekleri arasında daha fazla yer almakta ve tercih edilmekte idi. Eski Çin’de sokak yemeklerinin fakir olan insanlara hitap etmek amacıyla yapılmakta olduğu bilinmektedir. Eski Çin’de zengin insanlar kendileri sokak yemekleri almaya gelmez, kendi hizmetçilerini yemek almak için gönderirlerdi.

Dünyada birçok farklı kültür bulunması nedeniyle sokak yemeklerine karşı olan bakış açısı da farklılık göstermektedir. Yemek yerken yürümek, ayakta durmak bazı kültürlerde kaba olarak görülmekte ve bu nedenle sokak yemekleri hoş karşılanmamaktadır. Buna rağmen bazı kültürlerde yemek yemek için belirli bir alana ihtiyaç olmadığı kabul görmekte ve bu nedenle sokak yemekleri normal olarak karşılanmaktadır. Sokak yemekleri, aynı zamanda bölge ve aile ekonomisinin kalkınmasına olumlu yönden etki etmektedir.

Küreselleşmenin yaygınlaşması ve turizmin hızlı bir şekilde gelişmesi ile birlikte sokak yemeklerinin her geçen gün daha da gelişmeye başladığı görülmektedir. Bu gelişmenin ardından sokak yemeklerinin sağlıklı olup olmadığı konusu önem arz etmeye başlamıştır. İlk zamanlarda yapılmış olan araştırmalarda sokak yemeklerinin sağlığa zarar verici etkilerinin olmaması kanısına varılmasına karşın, son zamanlarda yapılan araştırmalarda sokak yemeklerinin sağlıklı olması açısından iyileştirilmeye gidilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır. 1990’lı yıllarda BM ve diğer kuruluşlar sokak yemeklerinin sağlık açısından kontrol altına alınması gerektiğine vurgu yapmışlardır.

Yararlanılan Kaynaklar

Akbaba, A. ve Çetinkaya, N. (2018). Gastronomi ve Yiyecek Tarihi. Ankara: Detay Yayıncılık; Sarıışık, M. (2017). Tüm Yönleriyle Gastronomi Bilimi. Ankara: Detay Yayıncılık.

Ayrıntılı bilgi için bakınız

Abiş, A. D. (2019). Algılanan Değerin Tüketici Davranışlarına Etkisi: Sokak Yemekleri Üzerine Bir Araştırma (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Aydın: Aydın Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.