Sınır Kapıları

Kavram

Maddeye katkıda bulunan yazarlar:
Yazar: Aylin VARIŞLI KARGIN (2019) (Madde metni için tıklayınız)
Yazar: Duygu YÜCEL (2021) (Madde metni için tıklayınız)
1 / 2

Sınırlar, ülkelerin uluslararası sahada egemenlik bölgelerini belirleyen, savaş ve uluslararası anlaşmalar yapılarak belirlenen, insan eliyle belirlenen yapay oluşumlar şeklinde ifade edilmektedir. Baktığımız zaman sınırların, genel olarak insan etkileşimini engellediği düşünülmektedir. Fakat sınırların birçoğu, o ülkelerdeki düşünce, fikir, mal ve hizmetlerin alışverişini disipline etmek, süzgeçlemek ve iletişimi sınırlamak şeklinde ifade edilmektedir. Ama günümüzde çoğu bölgede sınırların engel olarak görülmemeye başlandığı gözlemlenmektedir. Tam tersine iletişimin ve farklı sistemlerin birbiriyle olan iş birliklerinin arttığı görülmektedir. Bu durum, birbirine sınırı olan ülkelerin, yerel ve ulusal siyasi girişimleri ve komşu ülkelerinin arasındaki iletişim aracılığı ile aralarındaki turizmi geliştirmeye yönelik beraber çalışma fırsatları sunmaktadır.

Sınırlar, turizm açısından düşünüldüğünde eskiden engel olarak tanımlanırken; bu günlerde bu düşünce; sınırların önemini kavrayan ve araştıran bir düşünceye dönüşmüştür. Sınırların, engel olarak görülmemeye başlanması ile önemi de artmış ve bu algı ile beraber ticaretin ve turizminde değeri artmıştır. Bu durumun direkt olarak ülke ekonomisine de pozitif yansımaları olmuştur. Hükümetler de sınır turizminin ülke ekonomisi için önemini anlamış ve teşvik edici yönde politikalar üretmeye başlamıştır. Ayrıca sınır ötesi turizmini canlandırmak için, bazı uluslararası şirketler de teşvik edici uygulamalar yapmaktadır.

Ülkemizde 183 sınır kapısı bulunmaktadır. Bunların 83 tanesi deniz, 8 tanesi demir yolu, 62 hava ve 30 tanesi kara sınır kapısıdır. Deniz sınır kapılarında 43, kara sınır kapılarında 29, hava sınır kapılarında 13, demir yolu sınır kapılarında beş gümrük müdürlüğü bulunmaktadır. Öte yandan, 63 iç gümrük müdürlüğü, dokuz serbest gümrük müdürlüğü bulunmaktadır. Toplam 162 Gümrük 147 tanesi çalışır vaziyette 15 tanesi kapalı vaziyettedir.

Yararlanılan Kaynaklar

Akyüz, L. (2012). Bir Sınır Kasabası Olarak Hopa: Sınırın Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Analizi, İçinde: U. Biryol, Karardı Karadeniz, (s. 146-152), İstanbul: İletişim Yayınları; Hampton, M. P. (2009). The Socio-Economic Impacts of Singaporean Cross-Border Tourism in Malaysia and Indonesia, Kent Business School, Working Paper No. 184; https://ggm.ticaret.gov.tr/gumruk-idareleri/hudut-kapilari/hudut-kapilari-genel-bilgiler, (Erişim tarihi: 06.07.2019); TDK (2018). Genel Türkçe Sözlük, http://sozluk.gov.tr/, (Erişim tarihi: 06.07.2019); Timothy, D. J. (1999). Cross-Border Partnership in Tourism Resource Management: International Parks Along the US-Canada Border, Journal of Sustainable Tourism, 7(3-4): 182-205.

Ayrıntılı bilgi için bakınız

Gelbman, A. ve Timothy, D. J. (2011). Border Complexity, Tourism And International Exclaves: A Case Study, Annals of Tourism Research, 38(1): 110–131.

2 / 2

Sınır kelimesinin kökeni synoran olup Yunanca’dan gelmektedir. Bir ülkenin uluslararası alanda topraklarını ve egemenliğini sürdürdüğü yasal yetki bölgesini belirleyen, komşu ülke ya da ülkelerin topraklarından ayıran, uluslararası antlaşmalarla çizilen çizgiye sınır denilmektedir. Hudut kelimesi ile anlamdaştır. Sınır kapıları ise komşu devletlerin topraklarına, egemen oldukları yasal yetki bölgelerine geçişlerin yapıldığı alanlar olarak tanımlanmaktadır.

Uluslararası alanda ülkeler için havalimanları, limanlar, sınır kontrol noktaları sınır oluşturmakta ve sınır kapıları olarak hizmet vermektedir. Ülkelerin yönetim şekilleri, uyguladıkları prosedürler, değer yargıları birbirlerinden farklı olduğu için, sınır yönetimleri de farklılıklar göstermektedir. Bu farklılıklar ülkeler arası işbirliği ile giderilebilmektedir. Ülkelerin ortak bir payda altında uyguladıkları sınır yönetimleri sayesinde, hem ticari amaçla ülkeye giren-çıkan mal ve hizmetler hem de turistik amaçlı ülkeye giriş-çıkış yapan bireyler devlet kontrolü altında tutulmuş olmaktadır.

Türkiye, coğrafi konumundan dolayı her tür ulaşıma imkân verecek sınır kapılarına sahiptir. Bunların büyük bölümü kara, deniz ve havayolu sınır kapılarından oluşmaktadır. Demiryolu sınır kapıları ise diğerlerine oranla sınırlı sayıdadır. Türkiye’de sınır yönetimi konusunda hukuki ve kurumsal çalışmaları yürütmek üzere İçişleri Bakanlığı Sınır Yönetimi Bürosu’nun görevlerinin, 20.03.2015 tarihli Bakanlık makamının onayı ile İller İdaresi Genel Müdürlüğü tarafından yürütülmesi kararlaştırıldı. Büro iller idaresi genel müdürlüğünün bünyesinde 29.04.2015 tarihli Bakanlık makamının onayı ile Sınır Yönetimi Daire Başkanlığı olarak çalışmalara başlandı.

Türkiye’de 30 adet Kara Sınır Kapısı bulunmaktadır. Toplam 29 Gümrük Müdürlüğü mevcut olup bunlardan 23’ü faal durumdadır. Deniz sınır kapısı sayısı 102 olup 43 Gümrük Müdürlüğü’nden 41’i faal durumda bulunmaktadır. Hava sınır kapısı sayısı ise 64 adettir. Faal durumda olan 13 Gümrük Müdürlüğü bulunmaktadır. Türkiye’de sekiz adet ile en az sınır kapısı, TCDD Genel Müdürlüğü'ne aittir. Beş gümrük müdürlüğünden üçü faal olarak hizmet vermektedir. Ayrıca dokuzu faal olmak üzere 10 adet serbest bölge gümrük müdürlükleri ve 62’si faal olmak üzere 64 adet iç gümrük müdürlükleri bulunmaktadır. Sonuç olarak Türkiye’de 151’i faal olarak faaliyet gösteren toplam 204 sınır kapısı mevcuttur. Sınır kapıları, 5442 sayılı İl İdaresi Kanunu’nun Ek birinci maddesine dayanılarak hazırlanan, 14. 02. 2019 tarih ve 30686 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Sivil Hava Meydanları, Limanlar ve Sınır Kapılarında Güvenliğin Sağlanması, Görev ve Hizmetlerin Yürütülmesi Hakkında Yönetmelik kapsamında değerlendirilmektedir.

Yararlanılan Kaynaklar

Bakırcı, M. (2013). Türkiye’nin Uluslararası Ulaşımında Demiryolu Sınır Kapılarının Yeri ve Etkinliği, Marmara Coğrafya Dergisi (28): 370-407; www.mevzuat.gov.tr, (Erişim tarihi: 20.05.2020); www.ticaret.gov.tr, (Erişim tarihi: 17.02.2021); Dictionnaire Larousse 6.

Ayrıntılı bilgi için bakınız

İçişleri Bakanlığı Sınır Yönetimi Daire Başkanlığı İller İdaresi Genel Müdürlüğü, www.icisleri.gov.tr, (Erişim tarihi: 20.05.2020).