Sık Uçuş Programı

Havayolu İşletmeciliği Kavram Üretim Yönetimi ve Pazarlama

Sık uçan yolcu programı (SUP), sık uçuş programı ya da sık uçucu programı olarak da adlandırılabilen bu kavram esasen İngilizce Frequent Flyer Program şeklinde ortaya çıkmış olup; hava taşımacılığı sektöründe genellikle bu ifadenin baş harfleri ile “FFP” şeklinde anılmaktadır. Sık uçan yolcu programı, bir havayolu işletmesi tarafından müşterilerine sunulan bir bağlılık kartı uygulamasıdır. Bugün birçok havayolu, yolcularının sonraki uçuşlarını kendi havayolu ile gerçekleştirmesini teşvik etmek amacıyla sık uçan yolcu programlarına sahiptir.

Amerikan iç hatlarında 1978 yılında yaşanan serbestleşme ile bu tür uygulamalar önündeki yasal ve teknik engeller ortadan kalkmış, aynı zamanda yaşanan rekabet artışı havayollarını yeni pazarlama mekanizmaları aramaya yöneltti. SUP programını ilk kullanan havayolları olarak bazı kaynaklarda 1979 - Texas International ve onu takip eden 1980 - Western Airlines isimleri geçiyor olsa da; 1981 yılında American Airlines tarafından kurulan ve hala aktif olan AAdvantage programı, ilk SUP olarak genel kabul görmektedir. İzleyen haftalarda United ve Delta gibi Amerikan havayolları bu rekabetçi adıma anında tepki vererek kendi programlarını uygulamaya soktular. Sonrasında British Airways gibi uluslararası havayollarının da kendi sık uçan yolcu programlarını başlatmaları ile küresel anlamda bu programlar havayolları için çok önemli bir pazarlama ve rekabet aracı haline gelmiştir.

Sık uçan yolcu programları genel olarak yolcunun uçmuş olduğu mil/kilometre hesabına dayalı olarak bunları bir kart yardımı ile biriktirmesine ve havayolunun sunmuş olduğu sistem dahilinde biriktirmiş olduğu mil/kilometreleri kullanarak bedava ya da indirimli uçuş ve diğer hakları elde etmesi prensibine dayanıyor. Bu bağlılık programının temeli müşterinin, havayolu değiştirmesinin kendisine ek maliyet ve kayıpları olurken; aynı havayolunda uçmanın ek getirileri olacağı düşüncesidir. Yolcunun sadakati karşılığında elde edebileceği haklar üst hizmet sınıflarına terfi, bedava bilet, bekleme listesi statüsü, ek bagaj hakkı, öncelikli check-in ve havayolu özel salonlarına giriş şeklinde olabilir.

Sık uçan yolcu programlarının tarihsel gelişiminde havayolları arasında SUP işbirlikleri ortaya çıkmış, aynı zamanda havayollarının kurmuş oldukları işbirliklerinde bağlılık programlarının bütünleştirilmesi de gerçekleşmiştir. Bu, yolcular açısından da bir havayolunda elde ettikleri puanların işbirliği içindeki diğer bir havayolunda kullanımına izin vermesi nedeniyle önemli avantajlar yaratmakta ve havayolu için de önemli bir pazarlama unsuru haline gelmiştir. Bazı havayolları bankalarla kurdukları ortaklıklarla müşterilerinin bu kartları aynı zamanda birer kredi kartı olarak da kullanabilmelerine ve böylece alışverişlerden elde edilen puanların uçuş mesafesine dönüştürülebilmesine olanak tanımıştır. Oteller, restoran zincirleri, gezi gemileri, araba kiralama gibi seyahatle ilişkili sektörlerdeki harcamaları birleştiren bağlılık programları da uygulanmaktadır. Günümüzde mesafe bazlı sık uçucu programlarına ilave olarak Southwest Airlines örneğinde olduğu gibi müşterinin ödemiş olduğu baz ücreti baz alan programlar da ortaya çıkmıştır. Bunun gerekçesi gelir yönetimi uygulamaları nedeniyle bir uçuşta her yolcunun hizmet seviyesi aynı olan her koltuk için eşit ücreti ödememesi ve genellikle uçuş günü yaklaştıkça bilet ücretinin artışıdır. Sık uçucu programlarının geldiği son nokta bunların Aeroplan (Air Canada), gibi bazılarının otonom işletmeler haline gelişi ve hisse senedi piyasalarına arzıdır.

Yararlanılan Kaynaklar

Gudmundsson, S. V., de Boer, E. R. ve Lechner, C. (2002). Integrating frequent flyer programs in multilateral airline alliances, Journal of Air Transport Management, 8(6): 409-417; Martín, J. C., Román, C., & Espino, R. (2011). Evaluating frequent flyer programs from the air passengers’ perspective, Journal of Air Transport Management, 17 (6): 364-368; Qubein, Ramsey (2017). The Rise and Fall of the Airline Frequent Flier Program: A Timeline, https://www.airfarewatchdog.com/blog/34315672/the-rise-and-fall-of-the-airline-frequent-flier-program-a-timeline/, (Erişim tarihi: 17.08.2019)

Ayrıntılı bilgi için bakınız

de Boer, E. R., ve Gudmundsson, S. V. (2012). 30 Years of Frequent Flyer Programs, Journal of Air Transport Management, 24: 18-24.