Seyahat Acentası Komisyonları

Kavram Seyahat Acentacılığı ve Tur Operatörlüğü Üretim Yönetimi ve Pazarlama

Turizm pazarlaması sistemindeki önemli bir ara yüzü temsil eden seyahat acentaları, seyahat edenlerin rezervasyon yapmasına, bilet ve kupon almasına yardım etmelerinin yanı sıra, turizm planlama kararlarını ve sonuçlarını da etkilemektedir. Seyahat acentaları, misafir ağırlama endüstrisi adına müşterilere seyahatle ilgili ürün ve hizmetleri getiren, ziyaretçilerle seyahat hizmeti sağlayıcıları arasında duran aracılar olarak çalışırlar. Birçok sektördeki distribütörlerin aksine fiziksel ürünlerle değil bilgiyle ilgilenen seyahat acentaları, havayolu şirketleri, oteller ve müşteriler gibi seyahat hizmeti tedarikçileri arasında aracı olarak bulunmaktadır.

Bir seyahat acentasının temel rolü genel olarak; bilgi, dağıtım, rezervasyon ve hizmetler şeklinde özetlenebilir. Seyahat acentaları; havayolları, oteller, moteller, demiryolları, araç kiralama şirketleri, otobüs ve sigorta şirketleri vb. tarafından aracılık hizmetleri karşılığında verilen komisyonlardan gelir elde ederler. Seyahat acentaları, rasyonel tüketicilerin yalnızca seyahat acentalarının hizmetlerini satın alacağını, satın alımdan elde edilen marjinal gelirin ödeyecekleri komisyonun ek maliyetlerinden daha yüksek olacağı argümanını öne sürmektedirler.

Seyahat acentalarına verilen komisyonlar, rekabetçi duruma bağlı olarak ülkeden ülkeye değişmektedir. Örneğin; uluslararası uçuşlarda komisyon oranı Amerika Birleşik Devletleri’nde yüzde 15 ve daha üstü iken Avrupa ülkeleri ve Türkiye’de bu oran ortalama yüzde 8 ya da 10 civarındadır. Acentaların müşterilerinin hizmet almalarına aracılık ettiği firmanın pazardaki konumuna göre komisyon, yüzde oran yerine sabit bir tutar (TL, Euro, Dolar) cinsinden de olabilmektedir. Acentaların sunmuş olduğu hizmetin nerede verildiği ve hizmetten nerede yararlanıldığı vergisel açıdan önemlidir.

Çünkü 40 Numaralı Katma Değer Vergisi Genel Tebliği’ne göre; Türkiye’de yerleşik olan ya da olmayan turizm acentalarının hizmetlerini Türkiye’de vermeleri veya verdikleri hizmetlerden Türkiye’de yararlanılması durumunda, sunulan bu hizmetler katma değer vergisine tabidir. Seyahat acentasının, hizmetten faydalanan müşteriye hizmet sunan konaklama tesisine aracılık gideri için düzenlenen faturada yüzde 8, konaklama harici aracılık hizmeti dışındaki acenta hizmetleri ise yüzde 18 oranında KDV’ye tabidir. Acentanın müşterilerine yurtdışında verdiği ve belgelendirdiği her türlü konaklama, yeme-içme, rehberlik, ulaşım, gezi, sağlık ve benzeri hizmetlere ait masraflara KDV uygulaması yapılmamaktadır. Çünkü Türkiye dışında gerçekleştirilen hizmetler KDV kapsamına girmemektedir.

Yararlanılan Kaynaklar

Buhalis, D. ve Ujma, D. (2006). Intermediaries: Travel Agencies and Tour Operators. İçinde; D. Buhalis, C. Costa ve F. Ford (Editör), Tourism Business Frontiers, (s. 171-180). Londra: Routledge; Cheung, R. (2009) How Travel Agency Survive in E-Business World? Communications of the IBIMA, (10): 85-92; Özturan, M.. Mutlutürk, M., Çeken, ve B., Sarı, B. (2019). Evaluating the Information Systems Integration Maturity Level of Travel Agencies. Information Technology & Tourism. 21(2): 237-257; Resmi Gazete (1992). Katma Değer Vergisi Kanunu. 2.6.1992. Ankara: Başbakanlık Basımevi.