Nevşehir Tava

GASTRONOMİ Türk Mutfağı DOĞAL VE KÜLTÜREL MİRAS Anadolu Mutfağı Yemek/Yiyecek Gastronomik Değer

Nevşehir Tava, İç Anadolu Bölgesi’nde özellikle adını aldığı Nevşehir ilinde köklü bir geçmişe sahip geleneksel bir et yemeğidir. Bu yemek sadece klasik Türk mutfağının özelliklerini barındırmaz aynı zamanda tarih öncesi dönemlerden günümüze uzanan çeşitli kültürlerin, inanç sistemlerinin ve toplumsal yapıların izlerini taşımaktadır. Bilindiği gibi, Nevşehir’de halk geçimini genel olarak tarım ve hayvancılıktan kazanmış ve bölgedeki geçim kaynakları yemek kültürünü de etkilemiştir. Bu etkilerin en belirgin örneği Nevşehir Tava’dır. Yemeğin ana malzemesi kuzu etidir. Etin kemikli olarak tercih edilmesi, yemeğe hem aroma hem de kıvam sağlamaktadır. Acı sivri biber, domates, sarımsak, kuyruk yağı ve çeşitli baharatlar yemeğin diğer malzemeleridir (Yorgancı 2018). Tavanın tabanına kemikli et ve kuşbaşı doğranmış etler döşenir, domates, biber, patlıcan ve sarımsak eklenerek üstü kuyruk yağı ile kapatılıp çeşitli baharatlarla hazırlanmaktadır. Kimi tariflerde yörenin önemli tarım ürünlerinden biri olan patates de malzemeler arasında yer almaktadır. 

Nevşehir Tava’nın, özellikle Kızılırmak Nehri'nin toprağından elde edilen çömleklerde pişirilmesi yemeği özel kılmakta ve yöre ile özdeşleştirerek bölgenin simgesel bir ürünü haline getirmektedir. Ortak pişirme kültürü, paylaşım ve toplu tüketim geleneği ile bağdaştırılan bu yemek, toplumsal dayanışmanın bir simgesi olarak değerlendirilir. Geleneksel olarak bakıldığında Nevşehir Tava, özellikle büyük aile yemeklerinde tercih edilen bir yemektir (İçigen, Özen ve Gençağ 2023). Mahalle kasabına hazırlatılan ya da evde ev halkına uygun şekilde çömlek tavalarda hazırlanan Nevşehir Tava öncesinde herhangi bir pişirme işleminden geçirilmez ve yine mahalle fırınlarında pişirtilip veya bahçe imkânı olan ailelerde aile büyüklerinin yaktıkları odun ateşinde pişirilmektedir. Tava, yaklaşık olarak bir ila bir buçuk saat pişirilerek et ile sebzelerin özsuyunun lezzetlerinin kaynaşması sağlanmaktadır. Genellikle hane halkının bir araya geldiği akşam yemeklerinde tüketilmektedir. Bu yemek aynı zamanda davetlerde ve ani misafir ağırlanması gerektiği zamanlarda da pratik ve lezzetli oluşu nedeniyle tercih edilen bir yemektir. Gastronomi alanı kapsamında Nevşehir Tava incelendiğinde, bölgeye ait ürünlerin değerlendirilmesi, geleneksel pişirme tekniklerinin sürdürülmesi ile somut ve somut olmayan kültürel unsurlarının korunması açısından dikkate değerdir. Ayrıca, Nevşehir Tava sadece bir besin olarak değil, aynı zamanda Nevşehir halkının kimliği ve toplumsal hafızasını koruyan bir ürün olarak yiyecek-içecek işletmelerinin menülerinde yöre mutfağını temsil etmektedir. 

Etiketler:
Referanslar

İçigen, M., Özen Demir, E. ve Gençağ Sarı, B. (2023). Nevşehir İlinin Simge Gıda Ürünü ve Yemeğinin Belirlenmesi, Journal of Gastronomy, Hospitality and Travel, 6(2): 679-686, 10.33083/joghat.2023.293.; Yorgancı, B. (2018). Gastronomi Turizmi ve Kapadokya’nın Gastronomik Unsurları Hakkındaki Turist Algılarının Araştırılması. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Nevşehir: Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi.

Konuyla ilgili diğer maddeler için bkz.: