29. 06. 1964 tarihinde oluşturulan kurucu kurul tarafından Mağara Araştırma Cemiyeti adıyla hayata geçirildi. Bir dönem Türkiye Mağara Araştırma, Tanıtma ve Turizm Derneği olarak ismi değiştirildi, daha sonra bugünkü adını aldı. MAD, Mağaracılık Federasyonu’na bağlı şekilde faaliyetlerini sürdürmektedir. Ana merkezi Ankara’da bulunan derneğin, 2006 yılında Bursa’da şubesi açıldı. Türkiye’de mağaracılığın tanınması ve yayılmasında çok büyük katkıları olan MAD, mağaracılık ile ilgili diğer dernek ve üniversite kulüplerinin kurulmasına da öncülük etmektedir.

MAD, kurulduğu yıldan beri mağara ve yeraltı nehir sistemlerinin bilimsel, teknik ve sportif açıdan araştırılması amacıyla Türkiye’nin değişik yörelerinde araştırma etkinlikleri yapmakta; mağarabilimi ve mağaracılığı tanıtmak için çeşitli konferanslar ve bilimsel toplantılar düzenlemektedir. MAD, İlk bilimsel etkinliğini derneğin kurulduğu yılda İstanbul Uluslararası Speleoloji Kongresi’ni düzenledi. 1995 yılında ise II. Mağarabilim Sempozyumu’nu düzenledi. Bu sempozyum kapsamında Birinci Ulusal Mağara Fotoğrafları Yarışması da MAD’ın düzenlediği diğer bir etkinliktir.

Yatay mağara araştırmaları konusunda yetkinliği olan dernek, dikey mağaralarda da araştırma yapılabilmesi için yabancı mağaracılarla ortak faaliyetler yürüttü ve yurtdışında alınan eğitimler sonucu, derin mağara araştırmalarında kullanılan teknikleri,Türkiye’ye kazandırdı. Bu sayede özellikle son 30 yıl içerisinde Türkiye’deki yatay mağaralar dışında derin mağara sistemleri de araştırılmaya başlandı. Derneğin Türkiye’ye kazandırdığı bir diğer yenilik ise mağara dalışı konusundaki bilgiler ve tekniklerdir. 1998 yılında Macaristan’da alınan eğitim sonucunda, Türkiye’de ilk mağara dalış ekibi, MAD bünyesinde kuruldu. Günümüze kadar geçen sürede MAD mağara dalış grubunca, yeraltı sularının ve aktif mağara sistemlerinin incelenmesi alanında, büyük gelişmeler kaydedildi.

MAD’ın faaliyet konuları içerisinde yer alan bir diğer başlık da mağaradaki kazalara istinaden kurtarma faaliyetinde bulunmaktır. Ulusal Kurtarma Grubu’nun kurulması ve işlevsellik kazanması amacıyla MAD, 2000 yılından sonra bünyesindeki ve diğer mağaracılık kulüplerindeki mağaracıların teknik eğitimleri ve standardizasyonu ile ilgili çalışmalara ağırlık verdi, Temmuz 2002’de Eskişehir’de Partner Kurtarma Teknikleri, Mart 2004’te İzmir Karaburun’da Yatay Mağarada Kurtarma Teknikleri, Şubat 2005’te Antalya Olympos’da Tek İp Tekniği ve Nisan 2005’te Bursa Oylat’da Dikey Mağarada Kurtarma çalıştayları düzenler ve kurtarma konusundaki yeni teknikleri ve gelişmeleri üyelerine aktardı.

MAD, mağara araştırmalarının yanı sıra mağaraların korunması ve tanıtımı amacıyla da çeşitli etkinliklere katılmaktadır. Günümüze kadar Türkiye Mağaraları, Köprüçay Serüveni, Tuluntaş Mağarası ve Karaca Mağarası gibi belgesellerin çekim çalışmalarında görev aldı; mağara araştırmalarından elde edilen bilgiler, basılı yayın yoluyla kamuoyu ile paylaşıldı. Mağaraların korunmasına yönelik ise yasa, tüzük ve yönetmeliklerin oluşturulması çalışmalarına katkı sağlamaktır. Yabancı mağaracı gruplarının, Türkiye’de araştırma yapmalarıyla ilgili başvurularında, resmî kurumlara görüş ve öneri bildirmektir.

Derneğin amacı yurdumuzda bulunan mağaraların araştırılması; mağaraları, jeolojik, hidrojeolojik, biyolojik, prehistorik, arkeolojik, coğrafi, tıbbi açıdan değerlendirerek, kamu yararına hizmet etmek; doğal ve kültürel zenginliğin parçası olan mağaraların ve mağaraları doğrudan veya dolaylı olarak etkileyen çevrenin korunması, mağaracılığın bir doğa sporu olarak geliştirilmesini ve yaygınlaştırılmasını sağlamaktır.