Kadınhanı Raziye Sultan Hanı

Kervansaray ve Han Han Doğal ve Kültürel Miras Kervansaray Han

Konya-Akşehir karayolunun üzerinde Konya’ya 35 kilometre mesafede bulunan bu han, Raziye Sultan tarafından 1223 (h.620) yılında, Saideli (Kadınhanı) Seyrekviran’da yaptırılmış ve kışlık bir kervansaray olarak kullanılmıştır. İleriki zamanlarda ilçenin ismi Kadınhanı olarak anılmaya başlanmış ve günümüzde de bu adla anılmaktadır. Han, Dokuzhanı ve Altunapa Hanı’ndan sonra Raziye Sultan’ın yaptırdığı üçüncü handır.

Ulaşım karayolu ile sağlanmaktadır. Konya-Afyon-İstanbul karayolu üzerinde bulunan Han, karayolu üzerinden ulaşıma elverişli konumdadır. Ayrıca Konya’dan Kadınhan’a 15 dakika arayla otobüs seferi yapılmaktadır.

Kitabesinde; Allah’ım, h.620 yılında Han’ı yaptıran sahibesi olan Mahmut kızı Raziye Hatun’a rahmet eyle yazılıdır. Han, vakıf tapu belgesine sahip nadir Selçuklu hanlarından biridir. Şimdi kaybedilen orijinal belge, II. Mehmet ve II. Beyazıt zamanında yeniden kopyalanmıştır.

Giriş tarafı Konya’nın doğusuna bakmakta ve yola paralel uzanmaktadır. Yapı başlangıçta klasik bir avlu planı ve eşit boyutlarda kapalı bölüm ile inşa edilmiştir. Günümüze avlu ulaşmamıştır. Hanın orijinal kapalı bölümü, sonraki dönemlerde insanlar tarafından inşa edilen farklı yapılarla değiştirilmiştir. Hanın inşaatında duvar ve örtüde sıralı olarak kesme traverten taşı, taç kapıda ve dış duvarlarda ise bol miktarda antik devşirme malzeme kullanılmıştır. Han, XIII. yüzyılda inşa edilen diğer hanlarla benzer mimari özellikler taşımaktadır.

Doğuda yer alan ön cephenin ortasındaki barınak kısmının taç kapısı, sivri bir kemer açıklığından oluşmaktadır. Kemer açıklığının içinde bir kitabe panosu ve özenle yerleştirilmiş devşirme malzemeler görülmektedir. Hanın cephesinde ayakta duran iki kadın kabartması dikkat çekmektedir. Yapıda kullanılan Bizans dönemi devşirme malzemeleri muhtemelen, Denizli’den (Ladik) getirilmiştir. Raziye Sultan, yaptırdığı bu hana gelir olarak Saideli (Seyrekviran), Kalamıça (Gelemiş), Meydanlı çiftlikleri ile beraber bir de Konya Esediye (Hatuniye) Mahallesinde sekiz odalı, iki sofa, iki ahır ve bir köşkü vakfetmiştir. Han, Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından 1973 yılında restore edildi ve günümüzde Kadınhanı Belediyesi tarafından sergi salonu olarak kullanılmaktadır.

Yararlanılan Kaynaklar

Kılcı, A. ve Günel, G. (2013). Anadolu’da İpek Yolu XI-XIV. Yüzyıllarda Yollar ve Kervansaraylar. Ankara: Vakıflar Genel Müdürlüğü Yayınları; Konyalı, İ. H. (1997). Konya Tarihi. Konya: Konya Belediyesi Yayınları; Kadınhanı Kaymakamlığı (2019). http://www.kadinhani.gov.tr/raziye-hatun-kervansarayi, (Erişim tarihi: 18.12.2019); The Seljuk Han of Anatolia (2019). http://www.turkishhan.org/kadin.htm, (Erişim tarihi: 23.12.2019).

Ayrıntılı bilgi için bakınız

Hacıgökmen, M. A. (2015). Selçuklu-Danişmendli İlişkileri Çerçevesinde Kadınhanı’na Adını Veren Raziye Devlet Hatun, Vakıflar Dergisi, 44: 37-47.