"İzmir, Manisa ve Aydın Çevresinin Doğal Mağaraları Envanteri (1985)" Başlıklı Yayın

Yayınlar Rapor Kitap

Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü ile Kültür ve Turizm Bakanlığı arasında imzalanan bir protokol ile 1985 yılında en önemli turizm yörelerinden olan İzmir, Aydın ve Manisa il sınırlarında bulunan mağaralar tespit edilerek etüt edilerek envanteri çıkarıldı. Bu araştırma projesiyle mağaraların kullanım olanakları, özellikle turizm potansiyelleri ortaya çıkarılmıştır. Bu projede jeomorfologlar Dr. Nuri Güldalı, Lütfi Nazik, Cumhur Soylu ve harita teknikeri Bekir Aksoy görev aldı.

Temmuz-Kasım aylarında yörede yapılan arazi çalışmalarında 25 mağara (Sırtlanini, Kurudağ, Bayrakçı I ve II, Sugözü, Korudağ I ve II, Güvercin, Andon Boğazı, Nalkıran Tepe, Mağaraönün, Aşık Ali, Bük, Aslanlı, Otomatik Tepe, Zeus, Güvercinlik, Küçükpınar, Başpınar, Direkli, Dereçalı, İnkaya, Sırtlanini, Osmanın, Üçkuyu) etüt edildi, bu mağaraların planları ve profilleri çizildi, mağaralar fotoğraflandı. Ayrıca her bir mağaranın jeolojik, jeomorfolojik, hidrolojik, meteorolojik özellikleri ile hayvan varlığı ve kullanım alanları açıklandı. Araştırma ve değerlendirme raporu da Aralık 1985’te yayımlandı. Bu raporda Sırtlanini, Aslanlı, İnkaya ve Kurudağ mağaralarının zengin ve çeşitli damlataşlara sahip olması ve turizm alanlarına yakınlığı nedeniyle turizme açılabileceği belirtildi. Etüt edilen mağaralardan turizme açılması uygun görülenlerle ilgili değerlendirmeler özetle aşağıdaki gibidir:

Kurudağ Mağarası: Selçuk (İzmir) ilçesi Kurudağ Köyü sınırlarında yer alan mağaranın toplam uzunluğu 48 metredir. Girişe göre en derin noktası -22 metredir. Mesozoyik yaşlı dolomitik mermerler içinde yatay gelişmiş olan mağara, kuru bir havaya sahiptir. Arkeolojik önemi olan ve damlataşlarla süslü mağarada damlataşlar yer yer tahrip edilmiştir. Mağarada büyük bir yarasa kolonisi yaşar. Zengin damlataşları, arkeolojik önemi ve Selçuk’a çok yakın olması mağarayı turizm açısından önemli kılmaktadır.

Aslanlı (Yaren) Mağarası: Kuşadası (Aydın) ilçesi Kirazlı Köyü'nün sınırlarında yer alan mağaranın toplam uzunluğu 110 metre, girişe göre en derin noktası -36 metredir. Mesozoyik yaşlı dolomitik mermerler içinde, D-B yönlü bir fay boyunca, yarı yatay-yarı dikey olarak gelişmiş olan mağaraya -6 metrelik bir diklikle inilmektedir. Geniş ve eğimli bir tabana sahip mağaranın tabanında kaya blokları, örtü damlataşları, dikitler; duvarlarda ve tavanlarda yuvarlak, perde ve bayrak sarkıtlar iyi gelişmiştir. Ayrıca kuru olan bu mağarada büyük bir yarasa kolonisi yaşamaktadır. İsmini sahip olduğu aslana benzeyen bir dikitten alan mağara; damlataş zenginliği, kolay ulaşılabilmesi ve doğal çevre güzelliği nedenleriyle turizme açılması uygundur.

İnkaya Mağarası: Seferihisar (İzmir) ilçesi Yelki Köyü sınırlarında yer alan mağaranın toplam uzunluğu 222 metre, girişe göre en derin noktası -30 metredir. Mağara, Kretase kireçtaşları içinde, birbirini kesen birkaç kırık üzerinde ve yarı yatay-yarı dikey olarak gelişmiştir. Mağara tarih öncesi devirlerde insanlar tarafından kullanılmıştır. Mağaraya bir diklikle inildikten sonra 20-30 metre genişliğinde ve beş metre tavan yüksekliğine sahip büyük bir salona geçilmektedir. Salonun tabanı toprak ve molozlarla örtülmüştür. Salonun kenarlarında damlataşlarla süslü küçük odacıklar bulunur. Salon, tabanı eğimli ve iki-dört metre genişliğinde bir galeriyle devam eder. Sona doğru genişleyen galeri, damlataş oluşuklarıyla süslüdür ve tabanı toprak ve çamurla kaplanmıştır. Bu galeri, yedi metrelik kuyu biçimli diklikle alt ve son bölüme bağlanır. Alt bölüm damlataşlarla süslüdür. Kuru ve serin bir havaya sahip mağarada, büyük bir yarasa kolonisi de yaşamaktadır. Uzun ve damlataşlar bakımından çok zengin olan mağara, turizme yönelik kullanılabilir.

Sırtlanini Mağarası: Karacasu (Aydın) ilçesi Çamarası Köyü sınırlarında yer alan mağaranın toplam uzunluğu 387 metre, girişe göre en derin noktası -32 metredir. Menderes masifinin Mesozoyik yaşlı mermerleri içinde, belirgin bir çatlak içinde ve yatay olarak gelişmiş olan mağara; geçit konumlu, fosil bir mağaradır. Mağaraya dar bir girişle girilir ve dört-beş metre sonra büyük bir salona geçilmektedir. Her türden damlataşlarla süslü olan bu salon, damlataş sütunlarıyla beş-altı bölüme ayrılmıştır. Mağara yüzeye yakın olduğu için tavandan inen ağaç kökleri, mağara boşluğunda saçaklar oluşturmaktadır. Mağara, yakın zamana kadar sırtlanların barınak yeri olmuştur. Yağışlı dönemlerde tavandan damlayan sular dışında mağara tamamen kurudur. Mağarada ayrıca yarasa kolonileri de yaşamaktadır. Mağaranın içi son derece güzel ve çeşitli damlataşlarla kaplıdır. Bu nedenle mağara, turizm amaçlı kullanıma uygundur.

Yararlanılan Kaynaklar

Atalay, E. (1983). Ephesos Yöresindeki Antik Mağaralar. İçinde; I. Araştırma Sonuçları Toplantısı (ss. 105-108, Lev.253-258). Ankara: Eski Eserler ve Müzeler Genel Müdürlüğü; Akat, U. (1980). Menderes Masifi Batısının (Söke-Selçuk-Tire Arasındaki Bölgenin) Jeolojisi. Ankara: MTA Genel Müdürlüğü, Jeoloji Etütleri Dairesi, Rapor no: 5488. Erol, O. (1982). Batı Anadolu Genç Tektoniğinin Jeomorfolojik Sonuçları. Batı Anadolu’nun Genç Tektoniği ve Volkanizması Paneli. Ankara: Türkiye Jeoloji Kurumu Yayını, (ss.15-21); Kozan, T. (1985). Küçük Menderes Deltası Güneyinin Jeomorfolojisi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi Deniz Bilimleri ve Coğrafya Enstitüsü; Ozaner, F. S. ve Bozbay, E. (1982). Kula Dolayının Morfojenezi, Genç Tektoniği ve Gediz-Alaşehir Grabeni İle İlişkisi. 36. Türkiye Jeoloji Kurultayı Bildiri Özetleri Kitabı (ss.110-111). Ankara: Türkiye Jeoloji Kurumu.

Ayrıntılı bilgi için bakınız

Güldalı, N., Nazik, L., Soylu, C. ve Aksoy, B. (1985). İzmir, Manisa ve Aydın Çevresinin Doğal Mağaraları. Ankara: MTA Genel Müdürlüğü, Jeoloji Etütleri Dairesi, Rapor No: 7819.