İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Tıbbi Ekoloji ve Hidroklimatoloji Bölümü

Eğitim-Öğretim Lisans Düzeyinde Bölüm/Program Tıbbi Ekoloji ve Hidroklimatoloji

(İstanbul, 1938 - )

Tıbbi Ekoloji ve Hidroklimatoloji alanı, termal ve/veya mineralli sular, peloidler (tıbbi çamurlar), radon, karbondioksit, hidrojen sülfür gibi özel balneolojik gazlar, iklimsel/klimatolojik faktörler (güneş ışığı, havanın nemi, sıcaklığı, hareketleri), oksijen ve ozon gibi atmosferik unsurlar, orman, deniz, dağ ortamı gibi ekolojik faktörlerin insan organizması üzerindeki etkilerini inceler. Bunların yararlı etkilerini, sağlığı koruma ve geliştirme hastalıkların tedavisi ve rehabilitasyon amacıyla kullanılmaktadır. Ayrıca ilgilendiği hastalıkların tedavisinde farmakolojik, non-farmakolojik ve diğer tedavi yöntemlerine de başvurulmaktadır.

Atatürk, 1933 Üniversite Reformu’nu izleyen yıllarda İstanbul Tıp Fakültesi’ nde kaplıca tedavisi, balneoterapi ve iklim tedavisi ile ilgili akademik bir birim oluşturulmasını istedi. Prof. Dr. Nihat Reşat Belger, Fransa’ da iç hastalıkları, gastroenteroloji ve hidroklimatoloji alanlarında uzmanlaşarak 1930-1936 yılları arasında Plombieres Kaplıcaları sorumlu hekimliği görevinde bulunduğundan yurda çağrılarak dönüş yapan Belger’e öncelikle Yalova Kaplıcaları'nın müdürlüğü verildi. Bu süreçte de Atatürk’ün doktorluğunu yaptı. Atatürk’ün 15 Eylül 1938 tarihinde vasiyetini düzenlemesi sürecinde verdiği emirle, Bakanlar Kurulu kararıyla, İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde Hidro-Klimatoloji Kürsüsü kuruldu, başkanlığına Dr. Nihat Reşat Belger profesör olarak atandı. Dr. Belger, 1950 yılına kadar kürsü başkanlığı görevini sürdürdü. Milletvekili olarak Ankara’ ya gitmesinden sonra kürsü başkanlığını bir süre Prof. Dr. Osman Cevdet Çubukçu ve Prof. Dr. Ekrem Şerif Egeli yürüttü. Fransa’ da ihtisasını tamamlayarak 1952 yılında yurda dönen Prof. Dr. Orhan Yenal 1963 yılından 1979 yılına kadar kürsü başkanlığı görevini devam ettirdi. 1975 yılında Tıbbi Ekoloji ve Hidroklimatoloji Kürsüsü, 1982 yılında Yükseköğretim Kurulu (YÖK) Yasası ile Tıbbi Ekoloji ve Hidroklimatoloji Anabilim Dalı adını aldı. 1984 yılında anabilim dalı içinde yetişen öğretim üyesi kadrosu ile Sualtı Hekimliği ve Hiperbarik Tıp Bilim Dalı kuruldu, daha sonra aynı isimle anabilim dalı olarak ayrıldı. Prof. Dr. Nurten Usman Özer, 1959’ da kürsünün ilk asistanı olarak çalışmaya başladı, 1979-1999 yılları arasında kürsü başkanlığını yürüttü. Sonrasında Prof. Dr. Müfit Zeki Karagülle Anabilim Dalı başkanlığı görevini devraldı, 23 Ekim 2020’ye kadar bir dönemi Prof. Dr. Nergis Erdoğan (2008-2010) olmak üzere görevini sürdürdü. 28 Ekim 2020 tarihinden itibaren anabilim dalı başkanlığını Prof. Dr. Hatice Gürdal yürütmektedir. Günümüzde halen üç profesör kadrosunda öğretim üyesi, bir uzman kadrosunda doçent ile akademik faaliyetlerine devam etmektedir. Mezuniyet öncesi tıp eğitiminde, yüksek lisans, doktora ve tıpta uzmanlık düzeylerinde eğitimler verilmektedir.

Tıbbi Ekoloji ve Hidroklimatoloji alanı, termal ve/veya mineralli sular, peloidler (tıbbi çamurlar), radon, karbondioksit, hidrojen sülfür gibi özel balneolojik gazlar, iklimsel/klimatolojik faktörler (güneş ışığı, havanın nemi, sıcaklığı, hareketleri), oksijen ve ozon gibi atmosferik unsurlar, orman, deniz, dağ ortamı gibi ekolojik faktörlerin insan organizması üzerindeki etkilerini incelemektedir. Bunların yararlı etkilerini, sağlığı koruma ve geliştirme hastalıkların tedavisi ve rehabilitasyon amacıyla kullanır. Ayrıca ilgilendiği hastalıkların tedavisinde farmakolojik, non-farmakolojik ve diğer tedavi yöntemlerini de kullanmaktadır.

Yararlanılan Kaynaklar

Gürdal ,H., Erdoğan, N. ve Karagülle, M.Z. (2013). Türkiye’ de Tıbbi Hidroklimatoloji’ nin 75. Yılı (1938-2013). X. Türk Kaplıca Tıbbı ve Balneoloji Kongresi, I. Spa ve Wellness Sempozyumu 11-13 Nisan 2013, Güre-Balıkesir. Özetler Kitabı: 7; Gürdal, H. (2019). Tıbbi Ekoloji ve Hidroklimatoloji’nin Tarihçesi, Ege Tıp Bilimleri Dergisi, 2 (1): 8-10; https://istanbultip.istanbul.edu.tr/tr/content/dahili-tip-bilimleri/19.tibbi%CC%87-ekoloji-ve-hi%CC%87droklimatoloji-anabilim-dali, (Erişim tarihi: 02.12.2020); Karagülle, M.Z., Karagülle, M. (2013). Önsöz, Tıbbi Ekoloji ve Hidroklimatoloji İstanbul Tıp Fakültesi 185. Yıl Ders Kitapları Serisi. Nobel Tıp Kitabevleri; Özer, N. (2002) Tıbbi Hidroklimatolojinin gelişimi, Balneoloji ve Kaplıca Tıbbı Ders Kitabı Nobel Tıp Kitabevleri: 1-7; Özer, N.. (2019). Tıbbi Ekoloji ve Klimatolojinin 80. Yıl Sempozyumu Açılış Konuşması, Ege Tıp Bilimleri Dergisi, 2 (1): 3-5.