İş Becerikliliği

Kavram İnsan Kaynakları Yönetimi

İş becerikliliği kavramı, araştırmacılar tarafından son dönemlerde ilgi görmeye başladı. İlgili yazında, iş yapılandırma, iş zanaatkârlığı, iş şekillendirme ve iş becerikliliği olarak ifade edilmektedir. İlk kez, Wrzesniewski and Dutton (2001) tarafından tanımlanan iş becerikliliği, çalışanların yaptıkları işlerde kendi yetenek ve becerileri doğrultusunda işleri fiziksel ve bilişsel olarak yeniden düzenleyerek veya değiştirerek gösterdikleri proaktif davranışlar olarak ifade edilmektedir. İş becerikliliğine sahip çalışanlar, işleri ile kişisel tutkuları, yetenekleri ile tercihleri arasında daha iyi bir uyum sağlayabilmektedirler. İş becerikliliği, iş tasarım teorisiyle açıklanmaktadır. Bu bağlamda bir iş tasarımı, çalışanların daha pasif durumda oldukları hiyerarşik yapıyı göstermektedir. Ancak iş becerikliliği kavramı ise, çalışanların kendi beceri ve yeteneklerine göre işlerinde yaptıkları proaktif değişiklikleri ve uyum sürecini içermektedir.

İşteki zorlukları aşmak amacıyla işin bazı yönlerinde değişiklik yaparak, işi eğlenceli hâle getiren iş becerikliliği kavramı, görev becerikliliği, bilişsel beceriklilik ve ilişkisel beceriklilik olarak alt boyutları belirlendi. Görev becerikliliği, çalışanın kendi yetenek ve becerilerine göre işte yaptığı faaliyetlerin sayısı ve türünde değişiklik yaparak kendi ilgi alanı ile görevi uyumlaştırmaktır. İlişkisel beceriklilik, çalışma arkadaşlarıyla iyi ilişkiler oluşturmayı, ilişkilerini sürdürmeyi, değiştirmeyi veya ortadan kaldırmayı içermektedir. Bilişsel beceriklilik ise, işi kişisel olarak daha anlamlı hâle getirmesi (kendisi tarafından gerçekleştirilen işin örgüt ve toplum açısından değerli olduğunun farkına varmak), yaptıkları işin amacını algılaması ve işi zihninde yeniden yorumlaması olarak tanımlanabilir. Bu sayede çalışanlar, inisiyatif alarak yapmak zorunda oldukları işleri yetenekleriyle uyumlu hâle getirerek işlerinde motivasyonlarını arttırmakta ve işlerini kendi yönlendirmeleri sonucunda işi daha cezbedici hâle getirmektedir. Böylece, hizmet sektöründe çalışanların psikolojik olarak kendilerini rahat hissetmeleri yaptıkları işleri yüksek motivasyonla yapmalarını sağlayacaktır. Çalışanlara yaptıkları işte kendi yetenek ve ilgi alanlarına göre değişiklikler yapabilmesine fırsat verilmesi, sorumluklarındaki işin monotonluktan kurtulmasına, işlerini yaparken daha fazla keyif almalarına yardımcı olarak yapılan hizmetin kalitesini ve çalışanların performansını arttırabilmektedir.

Yararlanılan Kaynaklar

Chen, C.-Y., Yen, C.-H. and Tsai, F. C. (2014). Job Crafting and Job Engagement: The Mediating Role of Person-Job Fit, International Journal of Hospitality Management, 37: 21-28; Miller, M. (2015). Relationships Between Job Design, Job Crafting, Idiosyncratic Deals, And Psychological Empowerment (Yayımlanmamış doktora tezi). Minneapolis: Walden University; Slemp, G. R. and Vella-Brodrick, D. A. (2014). Optimising Employee Mental Health: The Relationship Between İntrinsic Need Satisfaction, Job Crafting, And Employee Well-Being, Journal of Happiness Studies, 15 (4): 957-977; Van Wingerden, J., Bakker, A. B. and Derks, D. (2017). Fostering Employee Well-Being via a Job Crafting Intervention, Journal of Vocational Behavior, 100: 164-174; Wrzesniewski, A. and Dutton, J. E. (2001). Crafting A Job: Revisioning Employees as Active Crafters of Their Work, Academy of Management Review, 26(2): 179-201.