Ilgın Redif Taburu Binası

Doğal ve Kültürel Miras Bina

II. Abdülhamid döneminde Osmanlı İmparatorluğu’nun hemen her ordu bölgesinde, sancaklara bağlı kazaların büyük kısmında, tip proje mantığı ile inşa edilen redif depolarından (debboy) biridir. Ilgın’ın 1891 (H. 1309) yılında redif taburu merkezi haline getirilmesi üzerine inşa edildiği anlaşılmaktadır. Arşiv kayıtlarına göre aynı yıl içerisinde tabur merkezinin Saidili kazasının merkezi olan Kadınhanı’na taşınması kararı alınmıştır. Bu kararın alınmasında Ilgın’da bulunan bataklıklardan dolayı sıtma hastalığının sık görülmesi, bu haftalığın askerleri de etkileyeceği ve tabur deposunun yapılması planlanan alanın da rutubetli olması etkili olmuştur. Ancak alınan bu karar sonrasında Dâhiliye Mektubî Kalemi’nden Seraskerliğe gönderilen yazıya göre halk tarafından imza toplanarak tabur merkezinin Ilgın’da kalması talep edilmiştir. Ayrıca halkın da yardımlarıyla bir tabur deposunun inşa edileceği bildirilmiştir. Arşiv belgelerinden anlaşıldığı kadarıyla inşasında Ilgın ahalisinin desteği de sağlanmıştır. Resmi yazışmalardan ve 1892 (H. 1310) tarihli Konya Vilâyet Salnamesi’nde yer alan bilgilerden hareketle Redif Deposu olarak inşa edilmeye başlanan binanın, ayrıca Hükümet Konağı ve Askerlik Şubesi olarak da hizmet vermesi planlanmıştır. Binanın inşasının tamamlandığı tarih kesin olarak belli değildir. Tapu kütüğünde Eski Askerlik Şubesi ve arsası, röleve projesinde Ilgın Eski Askerlik Şubesi olarak kaydedilmiştir. Bina, taşınmaz Kültür ve Tabiat Varlıkları Yüksek Kurulu’nun 05.12.1985 tarih ve 1623 sayılı kararıyla tescil altına alınmış, 06.01.1994 tarih ve 61 sayılı ilke kararına göre II-A 2 yapı grubuna dâhil edilmiştir. Röleve projesi, Konya Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Kurulu’nun 02.06.2003 tarih ve 4926 sayılı kararıyla, restorasyon projesi ise 29.05.2006 tarih ve 965 sayılı kararıyla onaylanmıştır. Röleve projesi Melda Arca Yalçın, Halil İbrahim Kunt ve Belgin Şahin tarafından hazırlanmıştır. Restorasyonu 2011 yılında tamamlanmıştır.

Tarihi bina, Fahrettin Altay Paşa Parkı’nın içerisinde yer almakta olup eski Ilgın – Akşehir yolu üzerindedir. İlk inşa edildiği dönemde şehir merkezinin dışında yer almasına rağmen zamanla şehrin içerisinde kalmıştır. Kuzeyinde ilçe Jandarma Komutanlığı ve Ilgın Şehit Hüseyin Aksoy Anadolu Lisesi (eski Ilgın Lisesi), batısında ilçe Askerlik Şubesi vardır. Binanın güneyinde resmi tören alanı ve Atatürk heykeli yer almaktadır. Behlülbey Mahallesi Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No: 125 (Ada No. 1024- Parsel No. 1- Parsel Alan 320,51 metrekare) adresinde bulunan eser, yaklaşık 11,80×22,70 boyutlarında ve dikdörtgen planlıdır. Özenli bir taş işçiliğiyle inşa edilmiş yığma-kâgir binada ayrıca yapı malzemesi olarak mermer, tuğla, demir ve ahşap kullanılmıştır. Bodrum ve iki kattan oluşmakta olup, giriş kapısı binanın kuzeyindedir. Girişin önünde iki taş sütun ile taşınan, altta kapı sahanlığı üstte balkon olarak düzenlenmiş, üçgen alınlığı olan ve 2,5 metre öne taşan çıkıntısı vardır. Benzer çıkıntılar Seyitgazi ve Develi redif depolarında da yer almaktadır. Kuzey cephesinde her katta altışar, güney cephesinde her katta yedişer, doğu ve batı cephelerinde her katta üçer pencere bulunmaktadır. Bodrum katta ise binanın pencere düzeniyle uyumlu yuvarlak havalandırma pencereleri bulunmaktadır. Kapı ve pencereler kemerli olup zemin kat pencerelerinde orijinal süslemeli demir perforje korkuluklar vardır. Binanın girişi 14 metrekarelik bir sofa ve beşer basamaklı iki kollu bir sahanlıkla yükseltilen ahşap merdivenlere açılmaktadır. Sofanın her iki yanında birbirine bağlı, farklı büyüklükte odalar yer almaktadır. Yirmi basamaklı ahşap bir merdivenden birinci kata çıkıldığında yaklaşık 35 metrekarelik sofaya ulaşılmaktadır. Sofanın her iki yanında yaklaşık 82 metrekare ve 83 metrekare boyutlarında, günümüzde kütüphane salonları olarak kullanılan iki geniş salon vardır. Restorasyon sonrasında Ilgın Kent Müzesi (2013) olarak düzenlenen yapı, günümüzde Ilgın İlçe Halk Kütüphanesi olarak hizmet vermektedir.

Konya’dan Afyonkarahisar istikametine seyahat ederken Ilgın’a gelince çevre yolundan 10 dakikalık bir sürede ulaşılabilecek bina, kütüphanenin açık olduğu her saat ücretsiz ziyaret edilebilir.

Yararlanılan Kaynaklar

Aydın D. ve Özgen M. M. (2009). Osmanlı Devletinde Redif Kışlalarının Mimari Karakteri: Ilgın ve Bolvadin Redif Kışlası, Türk-İslâm Medeniyeti Akademik Araştırmaları Dergisi. 7: 51-62; Bozkurt, T. (2012). Redif Taburu (Eski Askerlik Şubesi) Binası. Konya Ansiklopedisi. Konya: Konya Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayınları: 293-294; Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi: BOA, DH.MKT. 1900.82. BOA, BEO. 25.1834. BOA, BEO. 31.2297. BOA, BEO. 38.2834; Özgen M. M. (2013). Osmanlı Devleti Ordu Sisteminde Redif Teşkilatı ve II. Abdülhamid Dönemi Redif Binaları (Yayınlanmamış doktora tezi). Konya: Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.

Ayrıntılı bilgi için bakınız

Bozkurt, T. (2012). Redif Taburu (Eski Askerlik Şubesi) Binası. Konya Ansiklopedisi. Konya: Konya Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayınları: 293-294.