Helesa Geleneği

Etkinlik Doğal ve Kültürel Miras

(Sinop, 1997 - )

Her yıl geleneksel olarak Ramazan ayında iftardan sonra gerçekleştirilen bir törendir. Bilinen tarihten de eski bir zamanda Phokas yardımı olarak da bilinen Helesa Geleneği, fırtınada Sinop limanında mahsur kalan bir gemide yer alan görevlilerin açlıktan kurtulması geleneğin konusunu oluşturmaktadır. Helesa geleneği; Sinop’ta fırtına sebebiyle mahsur kalan geminin kumanyası tükendikten sonra, gemi mürettebatının filikalarını süsleyerek, ellerinde fenerlerle şehir merkezine gelerek mâni ve türküler eşliğinde dolaşarak yardım toplamaları hikâyesine dayanmaktadır. Halk arasında Sellime çıkma ya da Helesa geleneği olarak da bilinen etkinlikte ramazan ayının 15'inden sonra yerel halk tarafından süslenen bir filika ile sokak araları ve caddelerde dolaşılarak evlerden, dükkanlardan bahşiş, yiyecek, içecek toplanmaktadır. Geminin dolaştırıldığı sırada, bir kişi gruba liderlik etmekte, denizle ilgili çeşitli mâni, Türkü, yöresel ezgiler söylemektedir. Sinop kentinde yardımlaşmanın güzel bir örneği olan Helesa geleneğinin yapılış amacı; yöresel kültürün korunması, yardımlaşmanın, birlik ve beraberlik olgusunun canlı tutulmasıdır. Yerel halk tarafından benimsendi ve yöresel kültürün önemli simgesi haline geldi. Gelenek, sadece eğlenme amacıyla değil, toplumsal bilinç, üretim ve tüketim için verilen emek, hayata dair mücadeleyi anlama ve anlamlandırma gibi konularla da ilişkilidir. Son yıllarda manevi misyonundan uzaklaşarak rekreatif bir etkinlik olarak kabul edilse de Sinop halkının bir araya gelmesi ve ortak bir payda da buluşması açısından anlamlı bir etkinlik olarak kabul edilmektedir. Düzenlenmesine belli bir süre ara verilen etkinlik Sinop Belediyesi, Sinop Valiliği ve İl Turizm Müdürlüğü işbirliğiyle gerçekleştirilmekte, Sinop kenti için büyük bir ekonomik potansiyele sahip denizciliğin sembolü olarak görülmektedir. Geliri ihtiyaç sahiplerine dağıtılan Helesa geleneği yerel halk tarafından gerçekleştirilen bir etkinlik olmakla birlikte, çevre illerden ziyaretçilerin ve turist gruplarının ilgisini çekmektedir.

Ayrıca bkz.: Kültür Turizmi; Kültürel Miras; Kültür Varlığı; Sinop.

Yararlanılan Kaynaklar

Üstünova, K. (2016). Geleneklerin Dilini Yorumlamak Üzerine: HELESA, Milli Folklor Dergisi, 28(111): 180-192; https://sinop.ktb.gov.tr/TR-74843/helesa-gelenegi.html, (Erişim tarihi: 10.01.2020); https://www.trthaber.com/haber/turkiye/sinopta-geleneksel-helesa-senligi-416914.html, (Erişim tarihi: 10.01.2020).