Grand Hotel de Baghdad (Bağdat Oteli)

Konaklama Tesisi Otel

(Konya, 1896 - )

İstanbul’dan Bağdat’a ulaşmak amacıyla planlanan Bağdat Demiryolu hattı Osmanlı döneminde Almanların yapımına başladığı bir demiryolu projesidir. Bağdat Demiryolu hattının istasyonlarından biri olarak 1895 yılında Almanların inşa ettiği, 1896 yılında ise bu hattan ilk trenin hareket ettiği Konya Garı’dır. XX. yüzyılın başlarında trenler, birtakım yetersizlikler nedeniyle Anadolu’da yalnız gündüzleri yol alabilmekteydiler. Bu sebeple yolcular, trenin hava kararırken vardığı istasyon yakınındaki otellerde konaklıyorlardı. Demiryolu ve istasyonun yapılması ile bu konaklama ihtiyacını karşılamak amacıyla Anadolu-Bağdat Demiryolu’nun ilk otellerinden biri olan Grand Hotel de Baghdad (Bağdat Oteli) 1896 yılında yapıldı. Bağdat Oteli Konya ilinin Meram ilçesine bağlı İstasyon Caddesi’nde gar binasının hemen yakınında yer almaktadır.

Konya demiryolu hattı, istasyon, lojmanlar ve Bağdat Oteli, Almanlar tarafından yapıldığı için otel mimari üslup olarak Alman üslubunu taşımaktadır. Kuzey-güney doğrultusunda dikdörtgen bir plana sahip olan Marsilya tipi kiremit kaplı Bağdat Oteli, duvar ile çevrili bir bahçe içerisinde yer almaktadır. Ahşap ve taş işçiliğinin en güzel örneklerinden biri olarak günümüze kadar ayakta kalmayı başarmış olan otel; bodrum kat üzerine üç katlı olarak inşa edilmiştir. Temelde iki katlı olan otel, ana yapıyı oluşturan orta kısım çatı katı ile birlikte üç kat olarak yükselmektedir. Ana gövdesi sıralı moloz taştan, yığma-kâgir tekniğinde inşa edilmiş olan otelin taşıyıcı sistemi volta döşeme ile desteklenmiştir. Otelin Barok kemerli pencereleri, ahşap konsollarla desteklenen ahşap oyma süslemeli, nakışlı pencere alınlıkları, kat silmeleri, cephede kalem işi süslemeler bulunmaktadır.

Bağdat Oteli o günün koşullarında bozkırın ortasında küçük bir şehirde yer almasına rağmen Avrupai bir yapı olup, gelen misafirlerin ihtiyaçlarını fazlasıyla karşılayan oldukça modern bir oteldir. Bir asra tanıklık eden bu görkemli yapı çok sayıda seyyah, sanatkâr, alim ve tüccarı misafir etmiş ve anılara, seyahatnâmelere, romanlara konu olmuştur. Bağdat Oteli hakkındaki izlenimlerini yazar Frasier 1909 yılında, “Konya’ya vardığımızda küçük bir otel beklerken adı Bağdat Demiryolu Oteli olan saray yavrusu bir yapı ile karşılaştık. ...Yemekler olağandan iyiydi.” şeklinde anlatırken, Amerikalı seyyah Walter A. Hawley ; “Avrupa’daki birçok geniş otelde olmayan konfora sahip Küçük Asya’nın en iyi otellerinden biri.” olarak otel hakkındaki övgüsünü dile getirmiştir. Bağdat Oteli dönem şartlarında yalnızca mimarisi ile değil bünyesinde barındırdığı zengin imkânlar (orkestra, balo salonları, toplantı salonları, okuma salonları, geniş yemekhane, tenis kortu) ve sunduğu çeşitli yiyecek ve içecek ile de nitelikli bir oteldir.

Başlangıçta otel olarak inşa edilen yapı yalnızca konaklama olarak değil askeri ve eğitim gibi farklı amaçlar için de kullanıldı. Birinci Dünya Savaşı’nda şehri işgal eden İtalyanların binayı kullandıkları bilinmektedir. 1922 yılının Ocak ayında Demiryolları Genel Müdürlüğü Konya’ya taşınarak faaliyetlerini bu otelde sürdürdü. 11. 06. 1923- 26. 01. 1924 tarihleri arasında ise demiryolu memuru yetiştirmek ve mevcut personelin bilgisini artırmak amacıyla Şimendifer Mektebi olarak hizmet verdi. Bağdat Oteli 05. 11. 1955’te bazı tadilatlar yapılarak okula dönüştürüldü ve bugünkü ismi Meram Anadolu Lisesi o dönem Konya Maarif Koleji ismiyle açılarak yaklaşık 10 yıl bu amaçla kullanıldı. Bir dönem Hastaş Koleji olarak da kullanılan otel, Çelik Spor Kulübüne de ev sahipliği yaptı. Farklı kullanım amaçlarının ardından yapının bir bölümü TCDD misafirhanesi bir bölümü ise sağlık merkezi olarak kullanıldı. Yapı 2011 yılında restore edildi. Toplamda 30 adet odaya sahip olan otelde bir adet VİP suit oda olmak üzere dört adet suit oda bulunmaktadır. Tarihi otel günümüzde TCDD Misafirhanesi olarak hizmetini sürdürmektedir.

Yararlanılan Kaynaklar

Demirkan, R. ile 03. 10. 2020 tarihinde yapılan görüşme. (Görüşen. N. G. Özel); Erkan, Y. K. (2007). Anadolu Demiryolu Çevresinde Gelişen Mimari ve Korunması (Yayımlanmamış doktora tezi). İstanbul: İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü; Karpuz, H. (2009). Türk Kültür Varlıkları Envanteri: Konya 42 (Cilt-1). Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları; Özdemir, N. (2014). Türkiye’de Demiryollarının Millileştirilmesi ve Şimendifer Mektebi, Cilt-I, XVII. Ankara: Türk Tarih Kongresi.