Gastronomi turizmi, gastro-turizm, yiyecek turizmi ve gourmet (gurme) turizmi olarak da bilinir. Gastronomi kelimesi, Eski Yunanca dilinde mide anlamına gelen gaster ile yürürlükteki yasalar/kurallar anlamındaki nomos kelimelerinden üretildi. Gıda turizminin tarihine ilişkin olarak, gastronomi kelimesi ilk kez Fransız şair Joseph Berchoux’un 1801 yılında yazdığı Gastronomie (Gastronomi) adlı şiirinde kullanıldı. Tadım uzmanı anlamındaki Fransızca’dan Türkçe’ye giren gourmet (gurme) kelimesi ise ilk kez Brillat-Savarin tarafından 1825 yılında yayınlanan gastronomi hakkındaki Physiologie du goût (Tat fizyolojisi) adlı kitabında kullanıldı. Gıda turizmine kitabıyla öncülük eden Brillat-Savarin’e göre (1826 (1825)) her ülkenin kendine özgü ürünleri vardır.

Örneğin; Fransa’da yenilen bifteğin ve içilen punch, yani meyve kokteylinin tarifleri İngiltere’ye ve Hamburg stili sığır eti tarifi Almanya’ya aitken, bazı kahve çeşitleri Afrika’ya ve bazı patates çeşitleri Amerika’ya özgüdür. Brillat-Savarin (1826 (1825)) Boston’a gittiğinde, Julien adlı Fransız bir aşçının restoranında Amerikalılara fondüyü tanıttığını ve Kaptan Collet adlı bir diğer Fransız aşçının 1794-1795 yılları arasında New York’ta yaptığı şerbetlerle ünlü olduğunu anlatır. Onun döneminde, gıda turizmi, göçe dayalı olarak farklı ülkelere taşınan aşçıların ürettiği etnik lezzetlerin tadımını da kapsar. Bununla birlikte 1794 yılında Connecticut Hartford’da Amerikalı bir çiftçi ile hindi avladığını anlatır. Yerel halkın yemeklerini de bir Fransız gurme turist olarak öğrenmeye başladı. Ona göre Fransa’da Kral XIV. Louis ile İngiltere’de Kraliçe Anne himayesinde düzenlenen ziyafetler ve festivaller sayesinde mutfak sanatları gelişti.

Gurmeler, damak tadına önem veren kişiler olarak gıda turizmi aktivitelerine katılırlar. Gıda turizmi, XX. ve XXI. yüzyıllarda sokak yemeklerinin tadımı, bölgesel ürün tanıtımı, geleneksel lokantalarda yemek yeme, çiftlik ve esnaf ziyaretleri, yemek ya da içecek yapım kursları, aşçıların gıda hazırlaması ve tattırması, yiyecek-içecek festivalleri ve gıda pazarları gibi aktiviteler ile gerçekleşti. Gıda turizmi çalışmaları ise gurmelerin veya ziyaretçilerin amaç ve tutumlarına değinir. 1983 yılında Annals of Tourism Research adlı derginin 10. cildinin dördüncü sayısında Belisle, “Tourism and food production in the Caribbean” (Karayipler’de turizm ve gıda üretimi) başlıklı makalesi ile gıda turizmi konusundaki çalışmalara öncülük etti. Daha sonra 2003 yılında Hall, Sharples, Mitchell, Macionis ve Cambourne’ün editörlüğünü yaptığı Food Tourism around the World (Dünyada Gıda Turizmi) başlıklı popüler bir kitap yayımlandı. 2012 yılında ise Birleşmiş Milletler Dünya Turizm Örgütü gıda turizmi üzerine küresel bir rapor yayımlandı. Ayrıca turizm çalışmaları dergilerinden Journal of Heritage Tourism’in 2013 sayısı, gıdayı kültürel miras olarak inceleyen çalışmalara yer verdi.

Farklı şehir veya ülkelerden gelen ziyaretçilerin yerel halkın ürettiği yiyecek ve içeceklere karşı tutum ve yaklaşımlarının analizlerine dayanan gıda turizmi çalışmaları disiplinler arası ögeler taşır: gıda turizmi ile ilgili akademik çalışmalar kültürel antropoloji, kültürel çalışmalar, işletme, pazarlama, coğrafya gibi farklı bilim dallarına ilişkin olabilir, çünkü gıda turizmi belirli bir coğrafî bölgenin yiyecek ve içeceklerin hangi iklim koşullarında yetişen ürünlerle nasıl hazırlandığını ve sunulduğunu, bu ürünlere ait tarihi ve sosyolojik bilgileri ve halk inanışlarını dışarıdan gelen ziyaretçilere aktarılarak kazanç elde edilmesini amaçlar. Dünyanın farklı ülke ve şehirlerinde düzenlenmekte olan gıda turizmi aktivitelerine Güney Plajı Şarap ve Yemek Festivali ile Tayland’ın Bangkok şehrinde turistlere yönelik yemek kursları örnek olarak verilebilir.

Turistlere tanıtılması gereken Türkiye’ye özgü yöresel gıdalar arasında ise Aydın inciri, Gemlik zeytini, Elazığ öküzgözü üzümü, Şanlıurfa çiğ köftesi, Oltu cağ kebabı sayılabilir ve Türkiye’de her yıl düzenlenen gıda festivallerine ise Adana Karpuz Şenliği (2 Mayıs), Bartın Çilek Festivali (Haziran ayının ilk haftası), İzmir Boyoz Festivali (6 Mayıs) ve Rize Anzer Balı ve Yayla Şenlikleri (29-30 Temmuz) örnekleri verilebilir. Ayrıca İzmir Alaçatı’da 2010 yılından beri düzenlenmekte olan Alaçatı Ot Festivali birçok yerli ve yabancı turistin ilgisini çekmektedir. 2013 yılının Mayıs ayında ise İstanbul’da Turizm, Restoran Yatırımcıları ve İşletmecileri Derneği (TURYİD) tarafından bir gastronomi festivali düzenlendi. Gıda turizmi, insanların farklı yemek kültürleri tanımasını, alternatif tıp bakımından bitkilerin iyileştirici yanlarını öğrenmesini, yeni yiyecek ya da içecekler hazırlama becerisi kazanmasını ve sosyalleşmesini sağlar.