Divert Etmek
HAVAYOLU İŞLETMECİLİĞİ KAVRAM Ulaştırma
-
2025
Divert (İngilizce diversion veya kısaltmasıyla DVRSN), hava taşımacılığında bir uçağın orijinal uçuş planında belirtilen varış havaalanına iniş yapamadığı durumlarda, uygun koşullara sahip başka bir havaalanına yönelmesi anlamına gelmektedir. Bu durum, genellikle pilotun ya da işletmenin kontrolü dışında gelişen nedenlerden kaynaklanmaktadır. Olumsuz hava koşulları, pistin kapanması, beklenmedik teknik arızalar, acil tıbbi durumlar veya yakıt seviyesinin belirli bir sınırın altına düşmesi gibi nedenler, bu durumun ortaya çıkmasındaki başlıca etkenler arasında yer almaktadır.
Divert uygulaması, uçuş emniyetinin sağlanması ve operasyonel risklerin azaltılması amacıyla gerçekleştirilen bir prosedürdür. Bir uçuşun divert edilmesine ilişkin karar verilmesi, uçuşun komutasındaki kaptan pilotun sorumluluğundadır. Kaptan pilot, bu kararı verirken mevcut operasyonel koşulları bütüncül biçimde değerlendirmektedir. Hava durumu raporları, hava trafik yoğunluğu, rota üzerindeki uygun meydanlar, pist uzunluğu, teknik olanaklar ve uçakta kalan yakıt miktarı gibi unsurlar değerlendirilerek nihai karar verilmektedir. Uçakta kalan yakıtın, emniyetli bir inişi gerçekleştirmek için gerekli en az yakıt miktarının altına düşmesi durumunda, pilotun en yakın ve uygun koşullara sahip havaalanına yönelmesi zorunludur. Bu yönlendirme, uçağın ve yolcuların emniyetini sağlamak amacıyla alınan bir önlemdir.
Divert kararı yalnızca acil durumlarda değil, operasyonel planlamanın değişmesi gereken bazı durumlarda da gündeme gelebilmektedir. Varış meydanındaki hava trafik yoğunluğu, pist bakım faaliyetleri, teknik arızalar veya beklenmedik hava sahası kısıtlamaları gibi nedenler planlanan rotanın değiştirilmesini gerektirebilir. Bu durumlarda amaç, uçuşun emniyetli ve düzenli biçimde sonlandırılmasını sağlamaktır.
Divert işlemi, aynı zamanda operasyonel planlama açısından önemli sonuçlar doğurmaktadır. Yakıt tüketiminin artması, uçuş süresinin uzaması, yolcu planlamalarının değişmesi ve maliyetlerin yükselmesi bu sonuçlar arasında yer almaktadır. Bu uygulama, hava taşımacılığı sisteminde esnekliğin, karar verme yetkinliğinin ve emniyet kültürünün bir göstergesi olarak kabul edilmektedir. Uçuş sırasında verilen bu karar, operasyonel emniyet çerçevesinde risk yönetimi ve pilotaj muhakemesi süreçlerinin önemli bir bileşeni olarak görülmektedir. Dolayısıyla divert kavramı, havacılıkta yalnızca yön değiştirme anlamının yanı sıra, profesyonel karar verme sürecinin ve uçuş emniyeti anlayışının temel unsurlarından biri olarak kabul edilmektedir.
Referanslar
Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü. (2022). Havacılık terimleri sözlüğü (İkinci baskı). Ankara: Strateji Geliştirme Dairesi Başkanlığı; International Civil Aviation Organization. (2020). Doc 9756: Manual of aircraft accident and incident investigation. Part IV — Reporting (Üçüncü baskı Montreal, Canada: ICAO; Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü. (2010). Uçakla ticari hava taşıma işletmeciliği operasyon usul ve esasları talimatı (SHT OPS 1). Ankara: Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü; Skybrary. Diversion (DVRSN), https://skybrary.aero/articles/diversion, (Erişim tarihi: 21. 11. 2025)
