Coğrafi Keşifler Çağı ve Seyahat
Kavram Sosyoloji Arkeoloji
-
2025
Kıta Avrupası’nda XIV. yüzyılın ortalarından XVII. yüzyılın başlarına kadar süren kültürel ve entelektüel bir uyanış dönemi olan Rönesans ve Reform hareketlerine bağlı olarak klasik bilginin yeniden keşfedilmesi, bilimsel yöntemlerin benimsenmesi ve dünya görüşündeki temel değişiklikler bu dönem için seyahatin niteliğini büyük oranda geliştirmiş orta üst sınıflara kadar yaygınlaştırmıştır. Özellikle yeryüzünün gerçekte nasıl şekillendiğini anlama arzusuna bağlı olarak coğrafyacıların ve kâşiflerin, yeni topraklara seyahat etme arzusu seyahatlerin, yeni kıtaların haritalanmasını ve Kıta Avrupa'sının coğrafi bilgisinin genişlemesini sağlamıştır.
Rönesans ve reform hareketlerinin oluşturduğu kitlesel düşünsel eylemlerin etkisi ile dinî seyahatlerin yanı sıra profan içerikli (ticaret, diplomasi, eğitim ve bilim ve keşif gibi …) yolculuklar da gerçekleşmiştir. Bu içeriklerin oluşmasını sağlayan etkenlerin başında el değiştiren ticaret yollarına yeni alternatiflerin bulunma isteğinde ileri gelmektedir. Seyahatler ve seyyahlar yeni dünyanın keşfini yeni anlatılar ve zenginlikler ile Avrupa’ya taşımıştır.
Keşifler çağının itici gücü, tacirler olmuştur, diğer bir ifade ile dünyanın fethine yönelik ilk itkinin kaynağı ticari kaygılardır. Değişen doğu ticaretinin denizlerde aranmasını ve buna bağlı olarak Avrupa ana karasından okyanusa açılan seyyah ve diğerlerinin önce Afrika sonra ise Amerika yerlileri ile karşılaşmasını sağlamıştır. İstanbul’un alınmasının ardından Haçlı Seferleri, Endülüs yoluyla İslam bilim ve kültürü ile Bizans aydınlarının seyahatleri, Kıta Avrupası'na Bizans bilimini ve kültürünü taşımalarına olanak tanımış, bu durum, Kıta Avrupası'nda hümanizm araştırmalarına katkıda bulunmuştur. Hümanistler, antik döneme ait gezi yazılarına ve bu yazıların sunduğu coğrafi bilgilere büyük ilgi duymuşlar böylelikle yeni yerleri keşfetme ve antik dünyanın izlerini sürme konusunda yeni bir ilham kaynağı kazanmışlardır.
Portekizliler ile başlayan keşifler çağı farklı kıtalardan ve kültürlerden gelen toplulukların bir araya gelmesine neden olmuş, seyyahların yeni topluluklarla ve bu toplulukların folklorik gelenekleriyle tanışmasını sağlamıştır. Bu yeni gelenekler, Keşifler Çağı'nın hikâyelerine, anlatılarına ve sanatsal ifadesine yansımıştır.
"Seyahat ve keşif finansörlüğü ile gelen zenginlik", Kıta Avrupası'nda ve özellikle İtalya'daki şehir devletlerinde yaşam sanatı ile yönetim sanatı arasında bir ilişki kurulmasını sağlamıştır. Avrupa'nın coğrafi keşiflerdeki ivmesi, Kristof Kolomb'un Amerika'ya yaptığı seyahatle simgelenir. Bu keşif hareketi, gemicilikteki teknik yeniliklerin ve deniz taşımacılığının güvenilirliğinin artmasının bir sonucudur.
Sermaye artışının tetiklediği yeni seyahat dalgası, kapitalist dünya için yeni toprakları keşfetmeyi vazgeçilmez kılmıştır. Bu keşif hareketleri, Avrupa'nın bankerleri ve tüccarları tarafından desteklenerek, ticaret hikâyeleri, efsaneler ve anlatılarla folklorun zenginleşmesine olanak tanımıştır.
XV. yüzyılın son döneminde hümanistlerin bu seyahatlere ilgisi özellikle yüksek olmuştur Onların seyahatlerle beslenen merakı, folklorun yanı sıra teoloji, felsefe, sanat ve hukuk gibi disiplinlere de yansımıştır. Hümanistlerin antik çağın kültürel mirasına olan bu derin ilgisi, onları antik metinleri yeniden keşfetmeye, değerlendirmeye ve yaymaya itmiştir. Bu yeniden keşfetme hareketi, Yunan ve Latin klasiklerinin hikâyeleri, efsaneleri ve bilimsel eserleriyle folklorun zenginleşmesine katkıda bulunmuştur.
Referanslar
Barletta, L. (2015). Giriş. İçinde; E. Umberto (Editör), Ortaçağ keşifler, ticaret, ütopyalar (L. Toguç Basmacı, Çev., ss. 14–23). İstanbul: ALFA Basım Yayım Dağıtım San. ve Tic. Ltd. Şti.; Braccini, T. (2015). Bizans İmparatorluğu ve Paleologos Hanedanı: İmparatorluğun can çekişmesi. İçinde; E. Umberto (Editör), Ortaçağ keşifler, ticaret, ütopyalar (L. Toguç Basmacı, Çev., ss. 140–144). İstanbul: ALFA Basım Yayım Dağıtım San. ve Tic. Ltd. Şti.; Musi, A. (2015). Kolomb öncesi deniz seferleri ve coğrafi keşifler. İçinde; E. Umberto (Ed.), Ortaçağ keşifler, ticaret, ütopyalar (L. Toguç Basmacı, Çev., ss. 177–181). İstanbul: ALFA Basım Yayım Dağıtım San. ve Tic. Ltd. Şti.; Soldani, M. E. (2015). Deniz yoluyla ticaret ve limanlar. İçinde; E. Umberto (Editör), Ortaçağ keşifler, ticaret, ütopyalar (L. Toguç Basmacı, Çev., ss. 163–168). İstanbul: ALFA Basım Yayım Dağıtım San. ve Tic. Ltd. Şti.