Beşerî Turizm Kaynakları

Kavram Doğal ve Kültürel Miras

Literatürde çeşitli ayırımlar olmakla beraber, turizm kaynakları doğal ve yapay olmak üzere iki ana başlık altında ele alınmakta olup bunlar çekicilik terimiyle de ifade edilmektedir. Zira bunlar, insanları turizm sürecine cezbetmekte yani çekmekte ve ilgili faaliyetleri icra etmelerini sağlamaktadır. Beşerî turizm kaynakları ise, sadece insanlar tarafından oluşturulan turizm çekiciliklerini tanımlamada kullanılmaktadır.

Doğal turizm kaynaklarına; dağ, deniz, orman, kaplıca, göl, nehir, şelale ve mağara örnek olarak verilebilir. Uzun bir liste hâlinde sıralanabilecek beşerî turizm çekicilik unsurlarına ise; uygarlık yapısı, gelenek, kültür, folklor, sanat, tarihî yerleşim merkezi, arkeolojik/etnografik eser, dinî yer/eser, güzel sanatlar, mimarî eser, sanat şehri, anıt, müze, korunmuş bir sokak, festival/bayram, sportif faaliyet, sergi/fuar, baraj, köprü, stadyum, üniversite binası, spor tesisi, yat limanı, iskele, yürüyüş parkuru, park, sinema, tiyatro, teleferik/telesiyej tesisi, konaklama tesisi, eğlence tesisi, ulaşım altyapısı, dinlendirici/eğlendirici donanım ve turizm organizasyonunun yapısı örnek olarak verilebilir.

Beşerî turizm çekicilik unsurlarına ilişkin çeşitli sınıflamalar yapılmakta olup biri şöyledir: Doğal kaynaklar (doğal park alanı, av çiftliği), Tarihî kaynaklar (tarihî alan ve sit, arkeolojik mekan), Kültürel kaynaklar (yerleşim merkezi, şehir, kasaba, kültürel özellikler, festival/bayram, el sanatları, müze, örenyeri), Eğlenme/Dinlenme kaynakları (konaklama/dinlenme mekanı, eğlence mekanı, seyahat/tur programı, yat limanı).

Beşerî turizm kaynaklarının varlığı ve sayısı, rekabetçilik seviyesini belirlemede de önemli bir rol oynar. Yani bir ülkenin beşerî turizm kaynaklarının fazlalığı, rekabetçiliğinin artmasına katkı sağlar. Nitekim, destinasyonlar arasında karşılaştırmalar yapmak maksadıyla turizm alanında da çeşitli endeksler kullanılmakta olup bazıları; seyahat ve turizm rekabetçilik, küresel şehir, yeşil şehir ve macera turizmi gelişim endeksleridir. Mesela, bunlardan Dünya Ekonomik Forumu (World Economic Forum – WEF) tarafından hazırlanan Seyahat ve Turizm Rekabetçilik Endeksi; düzenleyici çevre, seyahat-turizm politikası ile düzenleyici şartlar, altyapı ve doğal-kültürel kaynaklar olmak üzere dört ana başlık altında belirlenen kriterlere dayanarak ülkeler arasında bir sıralama yapmaktadır.

Öte yandan, beşerî turizm kaynaklarıyla bağlantılı rekabetçilik seviyesinin yüksekliği, hem ülkenin bilinirliğini/tanınırlığını hem de daha fazla tercih edilmesini sağlar. Zira tur organizatörleri programlarını hazırlarken ve sunarken, turistler ise seyahat ve tatil planlarını yaparken doğal turizm kaynakları yanında beşerî turizm kaynaklarının niceliğini de göz önünde bulundururlar.

Yararlanılan Kaynaklar

Bahar, O. ve Kozak, M. (2005). Küreselleşme Sürecinde Uluslararası Turizm ve Rekabet Edebilirlik. Ankara: Detay Yayıncılık; İçöz, O., Var, T. ve İlhan, İ. (2009). Turizm Planlaması ve Politikası: Turizmde Bölgesel Planlama. Ankara: Turhan Kitabevi; Türkay, O. (2014). Destinasyon Yönetimi: Yönetimbilim Bakış Açısıyla İşlevler, Yaklaşımlar ve Araçlar. Ankara: Detay Yayıncılık; World Economic Forum (2019). The Travel & Competitiveness Report 2019. http://www3.weforum.org/docs/WEF_TTCR_2019.pdf, (Erişim tarihi: 09.08.2020); Zengin, B. (2006). Turizm Coğrafyası: Türkiye Genel ve Bölgeler Turizm Coğrafyası. İstanbul: Değişim Yayınları.