Ata tohumu olarak biline Kavılca buğdayının bilimsel adı "triticum dicoccum"dur. Bu buğday için Kabulca, Kablıca ve Gernik adları da kullanılmaktadır. Türkçe de çatal kapçuklu, kavılca, kavluca, kabulca, yabani buğday olarak bilinen antik tahıllar arasındadır. Antik tahıllar terimi binlerce yıldır genetiği değişmemiş tahılları ifade eder. On iki bin yıllık Çayönü Tepesi'nde bulunan örnekleri sayesinde genetik yapısının Neolitik Çağ'dan beri aynı kaldığı anlaşılan en eski buğday çeşitlerindendir. Bu buğdayın gen merkezi olarak Anadolu, İran ve Kafkasya olarak kabul edilir. 

Kavılca buğdayı hakkında kayda değer ilk bilimsel araştırma 1925-1927 yıllarında Rusya’nın Vavilow Enstitüsü tarafından yapılmıştır. Türkiye’de bilinen iki adet genetiği değişmemiş buğday türünden birisi Kastamonu – Siyez Buğdayı, diğeri ise Ardahan Kavılca Buğdayıdır. Emmer gurubuna ait buğdaylar içindedir. Diğer buğday türlerine göre; daha fazla tokluk hissi vermektedir, düşük düzeyde glüten içermektedir, hazmı kolaylaştırmaktadır ve şişkinlik yapmamaktadır. Vitamin, mineral, protein ve yağ asitleri açısından genetiği değişmiş olan buğdaylara göre 1,5 kat daha zengindir. Ardahan Kavılca Buğdayı sert yapılı, koyu renkli ve esmer tanelidir. Ardahan Kavılca Buğdayı 6-8 adet başakçıktan oluşur. Başakçıkların üzerine dizildiği orta direk ve başak mihveri bulunmaz. Ardahan Kavılca Buğdayı'nın başakçıkları kılçıklı yapıya sahip olup her bir başakçıkta kılçık bulunur ve kılçıkların boyu ortalama 13 cm’dir. Başakçıkların birbirine bakan yüzeyleri daha düz, dışa bakan yüzeyleri ise dışarıya doğru kambur yapıdadır.

1960 yıllarda Meksika buğdayının yurdumuza girmesi, pirinç tüketiminin artması ve kavılca buğdayının veriminin düşük olması nedeniyle üretimi 2000 li yıllarda bitme noktasına gelmiştir. Son yıllarda yöresel ürünlere olduğu gibi kavılca buğdayına da yönelik talebin artması üretim miktarının giderek artmasını sağlamaktadır. Kavılca buğdayı Ardahan Ticaret ve Sanayi Odası'nın başvurusu ile “Ardahan Kavılca Bauğdayı” olarak 2024 yılında coğrafi işaret tescili almıştır.

Ardahan Ticaret ve Sanayi Odası'nın, Tarım İl Müdürlüğünün ve Ardahan Üniversitesi'nin çalışmaları ile il genelinde ekiminin yaygınlaşması sağlanan Kavılca buğdayının yetiştirildiği kaleler ve kuleler şehri Ardahan, Türkiye’nin en kuzey doğusunda yer alan 1992 yılından beri bir ildir. 1800-2000 metre yükseklikte bulunan ilimizin kışları soğuk (-30 °C), yazları (35 °C) ılık geçmektedir.