Akdeniz Oyunları

Etkinlik Spor

(1951 - )

İlk olarak 5-20 Ekim 1951 tarihlerinde, İkinci Dünya Savaşı sonrası Akdeniz Ülkeleri arasında barışın tesis edilmesi ve dostluğun pekiştirilmesi amacıyla düzenlenen Akdeniz Oyunları’nın düşüncesi, 1948 Londra Olimpiyat Oyunları’ndan sonra Mısır Olimpiyat Komitesi Başkanı ve Uluslararası Olimpiyat Oyunları Komitesi Başkan Yardımcısı Muhammed Tahir Paşa önderliğinde, dört yılda bir düzenlenmek üzere, üç kıta üzerinde (Asya, Avrupa, Afrika) Akdeniz’e kıyısı olan ülkelerin milli takımları arasında farklı spor dallarında yarışmaların gerçekleştirilebileceği bir organizasyon olarak ortaya çıktı.

Akdeniz Oyunları’na katılmak isteyen ülkelerin öncelikle Akdeniz’e kıyısının olması ve Uluslararası Akdeniz Oyunları Komitesi (ICMG)’ne üye olması gerekmektedir. 1951 yılının 5-20 Ekim tarihlerinde Mısır’ın İskenderiye şehrinde düzenlenen ilk oyunlar, 13 farklı spor dalında, 10 Akdeniz ülkesinden, 734 sporcunun katılımı ile gerçekleştirildi. Uluslararası Olimpiyat Oyunlarına benzer bir yapıda olan organizasyonun logosu üç kıtayı temsil eden halkaların birbiri içine geçmesi şeklinde oluşturuldu. Atletizm, yüzme, su topu, jimnastik, basketbol, boks, eskrim, futbol ve güreş organizasyonun değişmeyen spor dallarıdır. 1958 yılında ilk kez gerçekleştirilen oyunlar, sonuncusu İspanya’nın Tarragona şehri olmak üzere bugüne kadar 18 kez düzenlendi. 19. Akdeniz Olimpiyatları'nın 2021 yılında yapılması planlanırken Covid-19 pandemisi nedeniyle 2022 yılının yaz aylarına ertelenerek Cezayir’in Vahran şehrinde düzenleneceği duyuruldu.

Türkiye’nin de iki kez ev sahipliği yaptığı Akdeniz Oyunları’nın altıncısı 06-17 Ekim 1971 tarihlerinde İzmir’de, 17'incisi 20-30. 06. 2013 tarihlerinde Mersin’de düzenlendi İzmir’de düzenlenen Altııncı Akdeniz Oyunları’na 15 ülkeden 18 spor dalında 1362 sporcu, Mersin’de düzenlenen 17. Akdeniz Oyunları’na ise 21 ülkeden 32 spor dalında 3069 sporcu katıldı.

Düzenlendiği ülkenin ve şehrin tanıtımına büyük katkılar sağlayan uluslararası spor organizasyonları, yerli ve yabancı ziyaretçileri spor turizmi kapsamında seyahate yönlendiren önemli bir faktördür. Akdeniz’e kıyısı olan ülkelerin katılımı ile uluslararası olarak gerçekleştirilen Akdeniz Oyunları’nın da düzenlendiği bölgeye çevresel, ekonomik ve sosyo-kültürel olarak olumlu ve olumsuz etkileri bulunmaktadır.

Uluslararası anlamda gerçekleştirilen spor organizasyonlarının en olumlu çevresel etkisi ev sahibi bölgenin fiziki altyapı ve üstyapısının büyük yatırımlarla geliştirilmesidir. Bu gelişim, yeni spor tesislerinin inşası, ulaşım olanaklarının iyileştirilmesi, yeni konutların yapılması, şehir düzenlemesinin gerçekleştirilmesi, atıl durumdaki tesislerin restore edilerek kullanıma kazandırılması gibi kazanımları kapsamaktadır. Bu sayede bölge yeni bir görünüm kazanarak yeni yüzüyle yerli ve yabancı ziyaretçiler için bir çekim merkezine dönüşebilmektedir. Öyle ki, 2013 yılında Mersin’de düzenlenen 17. Akdeniz Oyunları için 800 milyon liralık yatırım ile 11 yeni tesis inşası yapıldı, bölge genelinde 54 tesisin açılışı gerçekleştirildi. Organizasyon boyunca Mersin’e bir önceki yıla göre yüzde 2,61 daha fazla turist (yerli+yabancı-754.692) geldi. Ancak asıl artış sonraki yıllarda kendini göstermeye başladı. 2014 yılında Mersin bir önceki yıla göre yüzde 23,01 artışla 928.385 (yerli+yabancı) turist, 2015 yılında ise bir önceki yıla göre yüzde 55,74 artışla 1.445.919 (yerli+yabancı) turist tarafından ziyaret edildi. 2015 yılında Türkiye ve Rusya arasında Suriye’de yaşanan uçak krizi sonrası 2016 yılında yüzde 19,5’lik bir düşüş (1.163.902) görülse de takip eden yıllarda bölgeye gelen turist sayısındaki artış devam etti. 2019 yılında patlak veren Covid-19 salgını, 11. 03. 2020 tarihinde Dünya Sağlık Örgütü tarafından pandemi ilan edilmesi ile beraber tüm dünyada olduğu gibi Mersin’de de turist sayılarında büyük oranda azalmaya sebep oldu. Bölgenin fiziki görünümünde büyük yenilikler sağlayan uluslararası spor organizasyonları, geçici olarak yapılan tesislerin organizasyon sonrasında yıkılması, kalıcı yapıların kullanılmamasıyla beraber atıl duruma gelmesi, bölgede nüfus artışı yaşanması ihtimalinde çevrenin tahrip edilmesi ve altyapı olanaklarının yetersiz hale gelmesi gibi çeşitli çevresel endişelere de sebep olabilmektedir.

Uluslararası spor organizasyonlarının sosyo-kültürel etkileri organizasyona katılan bireyler (sporcu ve seyirci) ile bölgede yaşayan yerel halk arasındaki etkileşim ile kendini göstermektedir. Bireylerin yaşam tarzları, davranışları, dilleri, dinleri gibi farklılıklar, ziyaretçiler ve yerel halkın birbirileri ile paylaştığı değerlerdir. Birçok araştırmacı Akdeniz Oyunları gibi uluslararası organizasyonlarda ev sahipliği yapan bölge halkı ile şehrin yabancısı olan ziyaretçiler arasında gerçekleşen etkileşimlerin uzun süreli sonuçlar ortaya çıkaracağını ifade etmektedir. Bunun yanında bu tür organizasyonlarda kamu-özel-yerel halk işbirliğinin sağlanması ve bunun sonucu olarak toplumda uluslararası organizasyonlar konusunda bilinç oluşturulması bir diğer önemli konudur. Yerli ve yabancı bireylerin etkileşimi ile ortaya çıkan zenginlik, yerel değerlerin ticarileşmesi, kültürel mirasın zarar görmesi, gelenek ve göreneklerin değersizleşmesi, yerli halkın yaşayış biçimlerinde bozulma gibi olumsuz sonuçlar da ortaya çıkarabilmektedir. Aynı zamanda Akdeniz Oyunları gibi uluslararası organizasyonlar, ev sahibi olan bölgede yerli halkın göç etmesi ile kalabalıklaşma, doğanın bozulması, kaynakların eşit dağıtılamaması gibi sorunlara da yol açabilmektedir.

Akdeniz Oyunları gibi büyük organizasyonların ekonomik katkıları, organizasyon süresince kısa vadeli katkılar ve organizasyon sonrası uzun vadeli katkılar olarak iki kategoride değerlendirilmektedir. Kısa vadeli ekonomik katkıları bilet satışları, televizyon yayın hakları, sponsorluklar, ev sahibi bölgeye gelen turistlerin yaptığı harcamalar oluşturmaktadır. Organizasyon süresince gerçekleşebilecek olası katkıların ev sahibi şehrin ekonomisinde canlanma, konaklama, yiyecek-içecek, seyahat, eğlence gibi turizm işletmelerinin doluluk oranlarının artışı ile beraber ekonomik kazançlarında artış, turizm ile dolaylı olarak bağlantılı olan destekleyici işletmelerin gelirlerinde artış yaşanması gibi bölge ekonomisine olumlu katkıları olmaktadır. Örneğin 2013 yılında Mersin’de düzenlenen 17. Akdeniz Oyunları’nda henüz oyunlar başlamadan hazırlık için gelen organizasyon üyeleri, Akdeniz Oyunları Komitesi üyeleri ve hükümet yetkililerinin bölgede konaklaması ile konaklama işletmelerinin doluluk oranlarının arttığı ve işletme sahiplerinin bu gelişmeden memnuniyet duydukları ifade edildi. Ancak bu gelişmelerin ekonomik boyutu açıklanmamış, oyunlar süresince gerçekleşen ekonomik katkıların boyutunun tam olarak hesaplanamayacağı belirtilmiştir. Beklenti olarak ise 2013 oyunları boyunca Mersin şehrinin ekonomisine 30 milyon TL katkı sağlayacağı tahmin edilmiştir. Uzun dönemli ekonomik katkılar içinde şehrin tanınması sonucu turist sayılarının artmasıyla bağlantılı olarak turist harcamalarının artması, organizasyon için yapılan spor tesislerinin yerel halk tarafından aktif olarak kullanılması yer almaktadır. Ancak araştırmacılar kısa caddeli ekonomik katkılarda olduğu gibi uzun vadeli ekonomik katkıların hesaplanmasının da oldukça zor olduğunu ifade etmektedirler. Ayrıca organizasyon düzenlenmeden önce yapılan planlarda organizasyon için belirlenen bütçenin aşılması durumu da söz konusudur.

Yararlanılan Kaynaklar

Atci, D., Unur, K. ve Gürsoy, D. (2016). The Impacts of Hosting Major Spporting Events: Resident’s Perceptions of the Mediterrenean Games 2013 in Mersin, International Review of Management and Marketing, 6 (1): 139-145; Can, Z.G. ve Değirmen, S. (2017). Spor Organizasyonlarının Ekonomik Açıdan İncelenmesi, İşletme ve İktisat Çalışmaları Dergisi, 5(4): 91-105; Güçer, E. ve Silik, C.E. (2014). Uluslararası Spor Organizasyonlarının Etkileri: 2013 Mersin XVII. Akdeniz Oyunları’na Yönelik Bir Uygulama, International Journal of Science, Culture and Sports, Temmuz: 148-170; Özsoy, S. (2013). The First Mediterranean Games and Turkey with Its Reflections on the Newspaper, Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3: 71-80; T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı. Turizm İstatistikleri, 2012-2019 Yılları Konaklama İstatistikleri; Yavuz, G., Çakıcı, C. (2014). Mersin’in XVII. Akdeniz Oyunları’ndan Beklentileri Üzerine Bir Araştırma, İşletme ve İktisat Çalışmaları Dergisi, 2(1): 11-26.

Ayrıntılı bilgi için bakınız

Atabeyoğlu, C. (2000). Akdeniz Oyunları ve Türkiye. Ankara: Türkiye Milli Olimpiyat Komitesi Yayınları.