1903 Mamüretülaziz Ziraat Ve Sınaat Sergisi

Etkinlik Fuar

Mamüretülaziz (Harput), 1903)

II. Abdülhamid döneminde düzenlenen mahalli sergilerin öncelikle ekonomik amaçları bulunmaktadır. Söz konusu mahalli yani yerli ürünlerin teşhir edildiği sergiler sonucunda hem memleketin iktisadi değerinin hem de ahalinin refah düzeyinin yükseltilmesi hedeflenmiştir. Bu bağlamda 1903 Mamüretülaziz Ziraat ve Sınaat Sergisi'nin yukarıda belirtilen hedefler doğrultusunda düzenlenmesi planlanmıştır. Bununla birlikte serginin söz konusu vilayette düzenlenmesinin önünde birtakım problemler mevcuttur. Örneğin; vilayet merkezinin eski bir şehir olmadığı, yakın dönemde tesis edildiği ve yeni gelişmeye başladığı ifade edilerek şehir merkezinin sergi için elverişli bulunmadığı yerel yetkililer tarafından merkeze bildirilmiştir. Ayrıca şehirde mükemmel bir surette inşa edilen bir idadi mektebi mevcut ise de şehir merkezinin dışında olması sebebiyle bu binanın uygun olamayacağı da ifade edilmiştir. Bu sebeple organizasyonun hükümet binası yakınındaki geniş cadde üzerinde bir süre önce inşa edilen dükkanlarda düzenlenmesi önerilmiştir. Bu dükkanların sergiye hazır duruma getirilmesi için de on bin kuruşun belediyeden tahsis edilmesi rica edilmiştir. 

II. Abdülhamid döneminde düzenlenen ilk mahalli sergi olarak ifade edebileceğimiz Konya Halı-Kilim Sergisi sonrasında düzenlenen Halep, Sivas, İzmir, Trabzon, Diyarbakır ve Bursa mahalli sergileri  cülus ve doğum yıl dönümü gibi günlerde açılmıştır. En azından belirtilen tarihlerden daha önce açılmış ise de Halep ve Trabzon örneklerinde görüldüğü üzere resmi açılışları söz konusu tarihlere denk getirilmiştir. Bununla birlikte sergi sürecinde Mamüretülaziz Vilayeti'nin valiliğine yeni bir atamanın olduğu anlaşılmaktadır. Yeni Mamuretülaziz Valisi Hasan Bey tarafından Dâhiliye Nezareti'ne gönderilen yazıda; önceki süreçte serginin 28 Eylül'de açılması kararlaştırıldığı, buna rağmen serginin daha uygun bir tarih olan 8 Ekim'e ertelenmesinin komisyon tarafından mecburiyetten dolayı uygun bulunduğu bildirilmiştir. 1903 Mamüretülaziz Ziraat ve Sınaat Sergisi 8 Ekim 1903 tarihinde yani II. Abdülhamid'in cülus (1 Eylül) ve doğum yıl dönümü (7 Kasım) gibi günlerde açılmamıştır. Bu durumun sebebi ise 1903 yılındaki II. Abdülhamid'in cülus yıl dönümünde Mamüretülaziz'in komşu vilayeti Sivas'ta, doğum yıl dönümünde ise diğer komşusu olan Diyarbakır'da sergi organizasyonunun düzenlenecek olmasıdır.

8 Ekim 1903 Mamüretülaziz Ziraat ve Sınaat Sergisi planlandığı üzere hükümet binası yakınlarındaki dükkanlarda düzenlenmiştir. Söz konusu sergi bu vilayette düzenlenen ilk mahalli sergi özelliği taşımaktadır. Serginin açılışına vilayet erkanı ve memurları, askeri ve dini yetkililer ile vilayet ahalisi katılmıştır. Ayrıca açılış töreninde Vilayet Naibi Esad Bey tarafından bir konuşma gerçekleştirilmiş ve müteakiben dua okunmuş, Mamüretülaziz Valisi tarafından serginin açılışı da gerçekleştirilmiştir. Bununla birlikte serginin düzenlendiği meydanda bir tabur asker de hazır bulundurulmuştur. 1903 Mamüretülaziz Ziraat ve Sınaat Sergisi, aynı süreçte gerçekleştirilen diğer mahalli sergilere göre daha az etki bıraktığı ve canlılığının daha az olduğu anlaşılmaktadır. 

Yararlanılan Kaynaklar

Asan H. (2021). II. Abdülhamit Dönemi Osmanlı Mahallî Fuarcılığı Bağlamında 1906 Bursa Sergisi. Marmara Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 8 (2): 174 - 197; BOA. DH. MKT 482/36 1321 B. 1/23 Eylül 1903.; Tercümanı Hakikat Gazetesi, No: 2884-8084, 1321 Ş. 4/24 Eylül 1903.; Sabah Gazetesi, No: 5028, 1321 Ş. 3/24 Ekim 1903.; İkdam Gazetesi, No: 3356, 1321 Ş. 3/24 Ekim 1903.