Yabanlu Fuarı

Etkinlik Fuar

(Kayseri, XIII. yüzyıl)

Uluslararası pazarların fuar alanlarına dönüşmesi, köylü pazarları ve belde meydanlarında düzenlenen şenlik benzeri etkinlikler ile başladı. İnsanlar bu alanlarda hem ürettikleri malları sergilediler hem de satışını yaptılar. Bu pazarlar yerel ve merkezi nitelikte olduğu gibi zamanla farklı ülkelerden gelen katılımlarla uluslararası halini aldı. Bu fuarların ilkinin Selçuklular döneminde ticaret yolu üzerinde kurulan Yabanlu Fuarı olduğu belirtilmektedir. Yabanlu fuarı Selçuklular döneminde rastlanan bir uluslararası fuardır. Yabanlu Fuarının düzenlenme tarihleri tam olarak bilinmemekte ve ne zaman sona erdiğine dair herhangi bir bilgi bulunmamaktadır. Bu fuara dair bilgiler Mevlana’nın beyitlerinde, Zekeriya El Kazvani’nin Asaru-l Bilad adlı eserlerinde rastlanmaktadır. Yabanlu Fuarı, Anadolu’da her yıl bahar aylarında 40 gün süren bir pazar olarak ifade edilmektedir. Doğudan ve Batıdan gelen tacirler mallarını Kayseri'nin Ören yerleşimi etrafında düzenlenen fuarda birbirlerine satarlar. Fuara özgü belirlenen kuralda satılan mal asla geri alınmaz. Fuarda, altın, gümüş, demir, bakır, lacivert taşı, deri ürünleri, halı, meyve, tahıl, koyun, balık, at ve köleler satılırdı. Araştırmacı Faruk Sönmez, 1968 yılında yaptığı arazi çalışmasında Yabanlu Fuarı’nın Kayseri-Pınarbaşı arasındaki arazi üzerinde Pınarbaşı’nın 20 kilometre batısında ve Kayseri’nin 100 kilometre doğusundaki Ören mevkiinde düzenlenmiş olabileceğini belirtmektedir. Bu varsayıma dayanan en önemli kanıt, belirtilen konumun ticaret yolları üzerinde olması ve bölgenin ekonomik etkinliğinin bilinmesidir. Yabanlu Fuarı’nın düzenlendiği alan aynı zamanda ordu için toplanma yeri olarak da kullanılmaktaydı. Yabanlu Fuarı’na, Hindistan, Çin, Cezayir, Bizans ve İtalya gibi farklı ülkelerden gelen ürünlerin yanı sıra Türkmenler tarafından yetiştirilen atlar da satılırdı. Arap, Acem, Tatar, Yahudi ve Latin ülkelerinden çok sayıda yerli-yabancı tüccarların Yabanlu Fuarı’na katıldığı bilinmektedir.

Yararlanılan Kaynaklar

Bedirhan, Y. (2016). Selçuklu Türkiye’sinde Ticaret Yolları, Limanlar ve Pazar Yerleri, Journal of Turkish Studies, 11(11), 13-28; Özcan, K. (2006). Anadolu da Selçuklu dönemi yerleşme tipolojileri I: Pazar ya da Panayır Yerleşmeleri, Sosyal Bilimler Dergisi, 6(1): 205-223; Sümer, F. (1985). Yabanlu Pazarı: Selçuklular Devrinde Milletlerarası Büyük Bir Fuar. İstanbul: Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı.