Yabancı Uzmanların Turizm Raporları

Araştırma Kamu Kurumu Yayınlar Basın-Yayın ve Turizm Genel Müdürlüğü Rapor

(Ankara, 1949 - 1963)

Türkiye’deki turizm sektörünün durumunu ortaya koymak, bu alanda gelişmiş ülkelerin bilgi ve deneyimlerinden yararlanmak amacıyla 1949 – 1963 yılları arasında 13 yabancı uzman Türkiye’ye davet edildi ve turizm sektörünün geliştirilmesi ile ilgili rapor hazırlamaları istendi. Uzmanlar genel olarak uluslararası bazı örgütlerin aracılığı ve yardımıyla ülkeye geldiler. Bu yıllar arasında Türkiye’ye gelen uzmanlar şöyledir: Charles J. White (Avrupa İktisadi İşbirliği İdaresi), George Z. Kovach (Lübnan, USOM Turizm Uzmanı), G. F. Jarrat (CENTO), Prof. Kurt Krapf (İsviçre Turizm Federasyonu Müdürü), Dr. Oscar Michel (İsviçre Otelcilik Para Sandığı Müdürü) ,P.M. Brindel (Fransız Otelcilik Uzmanı), Siegfried Bıttel (İsviçre Turizm Genel Müdürü), Prof. Dr. Fritz Baade ve HR. Heinz RÖHM (Lufthansa), A.Haulot (Belçika Turizm Genel Komiseri), L. H. Esmabck (Norveç Turizm Genel Komiseri), Pierre Ladune (Fransız yazar) ve M. Marcel Jeanne (Paris Otelcilik Müdürü).

Bu yıllar arasında ülkeye davet edilen uzmanlar yaptıkları incelemeler ve gözlemler sonrasında toplam 13 rapor hazırladılar. Uzmanların raporlarında öne çıkan konular şöyledir: 1) Turizm Dairesi’ne bağlı olarak turizm polisi teşkilatının kurulması, 2) otelcilik okulu açılması, 3) yemek yenen tesislerin standartlarının Turizm Dairesi ve Sağlık Bakanlığı tarafından belirlenmesi ve Amerikan Halk Sağlığı Biriminin düzenlediği Yemek Yenecek ve İçki İçilecek Müesseseler Nizamnamesi’nin örnek alınması, 4) turizmin kalkınmasının siyasi amaçlar dışında tutulabilmesi için Basın - Yayın ve Turizm Bakanlığı içindeki Turizm Dairesi’nin Bakanlıktan ayrılarak, uzmanlaşmış elemanlardan oluşturulan, turizm alanında kalkınma ve gelişmeyi temin edecek bir genel müdürlüğün kurulması, 5) personelin uzmanlaşması için uluslararası teşkilatlarla işbirliğine gidilmesi, 6) otellerin durumunun iyileştirilmesi, 7) yıllık otel rehberleri yayınlanarak yurtdışında dağıtılması, 8) kişi başı harcamaların artırılması ve parası Türk Lirasından daha değerli olan ülkelerden turist çekilmesi, 9) elçiliklerdeki basın ataşelikleri tarafından yürütülmekte olan dış tanıtım için, sadece bu işe yönelik turizm ve tanıtma bürolarının doğrudan Turizm Genel Müdürlüğü emrinde çalışmak şartıyla, Türkiye’nin turist çekmek istediği memleketlerin başlıca şehirlerinde faaliyete geçmesi, 10) iç turizm için başlıca şehirlerde Turizm ve Tanıtma Bürolarının kurulması, 11) Türkiye’ye ulaşımın kolaylaştırılması ve gümrük formalitelerinin kısaltılması, 12) önemi artmakta olan Akdeniz turlarının sistemli bir şekilde düzenlenmesi, 13) turistlerin İstanbul’dan doğuya gitmesini engelleyen ulaşım zorluklarının giderilmesi, 14) Yunanistan ve adalara gelen turistleri Türkiye’ye çekecek çalışmaların yapılması, 15) turist profillerine göre konaklama tesislerinin çeşitlendirilmesinin teşvik edilmesi, (birinci sınıf otellerin yanı sıra ikinci sınıf iyi oteller ve moteller gibi), 16) Türkiye’de turizm amacıyla, otellerin açılması ve geniş gezi turlarının düzenlenmesi ile Türk turizminin ihtiyaç duyduğu iktisadi kazancın ve geri kalmış bölgelerde kalkınmanın sağlanması, 17) Güney ve güneybatı bölgelerdeki sahillere inşa edilecek otellerin gelirlerinin maliyetini karşılamayacağı, deprem riski dikkate alınarak büyük otellerden çok orta sınıfa yönelik bungalov tarzı motellerin inşa edilmesi, 18) Türk özel sektörünün büyük otel yatırımları yapmasının mümkün olmadığı, yabancı sermayedarların davet edilmesi ve bu otellerin Türk hükümetinin de içinde olduğu ortak yatırımlar aracılığıyla yapılması, 19) turizm alanındaki yatırımların beş yıllık planlar çerçevesinde yönlendirilmesi, 20) turizmin (fiziksel tarihi ve sosyal çevre için) yapıcı olduğu kadar yıkıcı da olabileceği, tabii güzelliklerin olduğu bölgelerde yapılanmanın titizlikle ele alınması gerektiği, 21) arkeolojik alanların yeterince korunamadığı, bu konuda önlemler alınmadan memleketi büyük turizme (kitle turizmine) açmanın hata olduğu, 22) yeni kurulacak kurumun, Bakanlıklar arası koordinasyon görevinin kolaylaşması için doğrudan Başbakana bağlanması, 23) yerli turistin kesinlikle ihmal edilmemesi, 24) turist güvenliği için önlemler, 25) otel ve motel belgeleme ve sınıflama sistemi konusunda bir kanun çıkarılması ve turizmden sorumlu müdürlük müfettişleri vasıtasıyla otellerin temizlik bakımından kontrol edilerek, dâhil edilecekleri sınıfların buna göre belirlenmesi, 26) bütün otellerin Turizm Dairesi’ne kaydedilmesi ve bu dairenin bunları “Turist Oteli” (yabancı turistlerin ihtiyaçlarına cevap verecek cinsten) ve otel olarak vasıflandırılması ve 27) Turist Oteli ve Otel isimlerinin kanunla korunması, nitelikler mevzuatının Turizm Dairesi ve Otelcilik Birliği tarafından beraberce açık ve basit bir dille hazırlanması.

Yararlanılan Kaynaklar

Kozak, N. (Editör) (2015). Geçmişten Bugüne Türkiye’de Turizm. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı; Turizm ve Tanıtma Bakanlığı (1963), Türk Turizmiyle İlgili Yabancı Uzman Raporları. Ankara: Ayyıldız Matbaası.