Y Napoli, Federico Gravina

Kişi Seyyah

(1756 – 1806)

Palermo’da doğdu, 1805 yılında Trafalgar Savaşı’nda yaralanıp 1806 yılında öldü. İtalyanın Roma kentinde Clementino Koleji’nde eğitim ve öğrenim hayatına devam etti ve ardından Câdiz Şirketi’nde sahil güvenliği biriminde görevlendirilince 18 Aralık 1775’de İtalya’dan İspanya’ya geldi.

1778 yılında gemi teğmeni olarak terfi alan Gravina, Plar ve Gamo yelkenli gemileriyle Akdeniz’e geçti ve Cezayir korsanlarıyla yapmış olduğu savaşlarda gemilerin dördünü batırdı. Bu üstün başarısı nedeniyle gemi komutanı olarak yükseldi, ardından daha üst bir makama yani Algerias Limanı komutanlığında göreve başladı. Menorca Seferi için ise General Ventura Moreno’nun ordusuna katıldı, San Felipe’deki çatışmalarda üstün bir başarı gösterdi.

Gravina’nın İstanbul seyahatiyle ilgili notları ilk kez İstanbul’un Anlatımı adıyla Türkçe olarak Yıldız Ersoy Canpolat tarafından 2008 yılında Yapı Kredi Yayınları’ndan çıktı. Bu kitapta İstanbul yolculuğuyla ilgili olarak 18 .01. 1788’de Federico Gravina, Cadiz Limanı’ndan, kral tarafından, Kartaca’ya uğraması, sonrasında ise Türk elçisini yanına alarak İstanbul’a götürmesi emrini aldığı belirtilmektedir. 12. 02.’ta Federico Gravina, Câdiz’den hareket etti ve 18 Şubat’ta da kendisine, hemen yola çıkması ve Osmanlı İmparatorluğu’nun büyükelçisini en uygun ve son derece rahat bir şekilde ulaştırması için firkateyni hazırlaması emri verildi.

1 Nisan’da gün ağarırken Türk elçisinin eşyaları geldi ve sabahleyin saat 10 gibi elçiyi hazırlanıp yola çıktılar. Karşıt yönden esen rüzgâr nedeniyle 10 ve 11 Nisan tarihlerinde hareket edemediler. Gravina ve emrindeki subayları Malta’nın büyük kaptanını ve ikinci kaptanını ziyaret ettikten sonra yedeğindeki 35 filika ve firkateyn 12 Nisan’da, Malta’dan ayrıldı. 1 Mayıs’ta ise Tenedos Adası (Bozcaada) ile eski Troya’nın yükseldiği Asya kıyıları arasından geçtiler. 3 Mayıs tarihinde ise, Boğazın en dar yerinde olan iki kalenin bulunduğu Çanakkale Boğazı’na girdiler. 3 Mayıs’ta Boğaz’ın Asya yakasında, Çanakkale Hisarı’na demirleyip burada altı gün kaldılar ve İspanya Konsolosu da orada olduğu için, Konsolos, Gravina’ya, Paşa Ağa’ya ya da kale valisine sunacak bir ferman yoksa iki kale arasından hiçbir savaş gemisinin geçmesine izin verilmediğini söyledi. Oradaki gümrüğe, kaçak mal götürüp taşıyıp taşımadıklarının araştırılması için kontrolden geçirildiler. 8 Mayıs’ta ise Bouligny, Santa Rosa firkateyninin Çanakkale Boğazı’na vardığını bildiren bir mektup yazarak 7 Mayıs’ta Boğaz’ı geçmeye çalıştılar ancak şiddetli bir güney-doğu rüzgârı ve akıntı geçmelerine izin vermedi. 9 Mayıs’ta ise yola çıkıp 10 Mayıs sabahı Çanakkale Boğazı’nı geçtiler. Santa Rosa Firkateyni, 12. 05. 1788 tarihinde, öğleden sonra saat ikide İstanbul Limanı’na sağ salim ulaştı. Tüm bu bilgiler adı geçen kaynakta detaylı olarak okuyucuya sunulmaktadır.

Gravina, yazmış olduğu notlarında İstanbul şehri için bütünüyle savunmasız bir durumda olduğunu ve özellikle altı mil uzunlukta olan güney bölgesini savunacak tek bir top bile bulunmadığını, tesadüfen kentte bütün evlerin ahşap ve yağlı boyayla boyandığını ve deniz kıyısındaki köşklerin bombayla ya da ateşle kolayca yakılabileceğini belirtmiştir.

Yararlanılan Kaynaklar

Gravina, F., Canpolat, Y. E., Molledo, J. M. S. ve Canpolat, E. (2008). İstanbul’un Anlatımı. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.