World Heritage List / UNESCO Dünya Miras Listesi

Doğal ve Kültürel Miras Yurtdışı Kurum-Kuruluş UNESCO Dünya Miras Alanı

UNESCO’nun 1972 yılında kabul ettiği Dünya Kültürel ve Doğal Mirasın Korunmasına Dair Sözleşme’ye bağlı olarak oluşturulan Dünya Kültürel ve Doğal Mirası Listesi’nde 2019 yılı itibarıyla Dünya Mirası Komitesi 43. oturumu neticesinde 1121 miras yer almaktadır. Bunlardan 869’u kültürel, 213’ü doğal ve 39’u karma (doğal ve kültürel) miraslardır. Kültürel mirasları sarı renk ile doğal mirasları yeşil, renk ile karma olanları ise yarı yeşil yarı sarı renk ile belirlemektedir. Tehlike altında olan mirasları ise kırmızı renk ile belirlemektedir.

Bir alanın Dünya Mirası Listesi’ne kaydedilmesi için üstün evrensel değere sahip olduğunun Dünya Mirası Komitesi tarafından kabul edilmesi gerekmektedir. Adaylık başvuru dosyası Dünya Mirası Komitesi için gereken ve aday miras alanının Dünya Mirası Sözleşmesinin ölçütlerini karşılayıp, karşılamadığına ilişkin temel bilgiyi sağlamak zorundadır. Dünya Mirası Komitesinin aday miras alanının üstün evrensel değerini değeri önemli bir yeri bulunmaktadır. Bu değere sahip olduğunu saptamak için Dünya Mirası alanı kriterlerinden bir veya daha fazlasını sağlıyor olması ve alanın, bütünlük ve/veya otantiklik koşullarını sağlaması, yeterli düzeyde korunması ve alan yönetiminin korunmayı teminat altına alması gerekmektedir.

Dünya Miras Komitesi tarafından UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne alınan bu mirasların yanı sıra bir de bu listeye önerilmesi öngörülen ancak henüz adaylık süreçleri tamamlanmayan miraslardan oluşan Geçici Liste bulunmaktadır. Geçici Liste Üye Devletler için ulusal bir envanter niteliğinde olup, asıl listeye başvurulacak olan alanlar bu listeden seçilerek belirlenmektedir. Dünya miras listesine giren bir alanın ciddi bir tehlike altında olması halinde DM Komitesi alanın Tehlike Altındaki Dünya Miras Listesi’ne alınmasına karar verebilir. Alanın DML’ne alınmasını sağlayan üstün evrensel değerinin tahrip edilmesi, Dünya Mirası Komitesi’nin alanı DML’nden çıkarmasına yönelik karar almasına neden olabilmektedir. Dünya Miras Listesi’ne sadece Dünya Mirası Sözleşmesi’ni imzalamış devletler kendi bölgelerinden alanları kaydettirmek üzere başvuruda bulunabilmektedirler.

Yararlanılan Kaynaklar

Öztemiz, Ş. (2016). Türkiye’de Dijitalleştirilen Kültürel Miras Ürünlerine Açık Erişim: Bir Model Önerisi (Yayımlanmamış doktora tezi). Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü; Ürün, Ş. (2016). Dünya Kültürel ve Doğal Mirasın Korunmasına Dair Sözleşme: Doğal Miras Alanları Başvuru Adaylık ve Değerlendirme Süreçleri, UNESCO Türkiye Milli Komisyonu (Basılmamış tez çalışması). Ankara: UNESCO Türkiye Millî Komisyonu.

Ayrıntılı bilgi için bakınız

http://whc.unesco.org/en/list/, (Erişim tarihi: 21.07. 2019); http://www.unesco.org.tr/Pages/125/122/UNESCO-Dünya-Mirası-Listesi, (Erişim tarihi: 22.07. 2019)