Parchim’de (Meclenburg-Schwerin) dünyaya geldi (1800). Askerlik eğitimini tamamlayarak mezun oldu (1819). 1822 yılında Prusya adına çalışmaya başladı. 1835-1839 yılları arasında yüzbaşı iken Türkiye’de tecrübe kazandı ve bu nedenle, 1848 yılında Magdeburg’da bulunan Dördüncü Ordu’nun kurmay başkanlığı unvanına hak kazandı. 1855 yılında Prens III. Friedrich’in yaveri olarak atandı. 1858 yılında ise genelkurmay başkanı oldu. 1888 yılının Ağustos ayında Yurt Savunması Komisyonu başkanı olunca genelkurmay başkanlığı görevini bıraktı. 24. 04. 1891 tarihinde Berlin’de vefat etti.

Türkiye Mektupları hakkında; Osmanlı İmparatorluğu’nda bulunduğu süre içinde aile üyeleri ile arkadaşlarına 67 adet mektup yazdı. Bu mektuplar genel kurmay başkanı iken vuku bulan Frenkler ile Prusyalıların savaşından sonra Fransız Le Temps gazetesinde 1872 yılında basıldılar. Türkiye’de bulunuş sebebine ilişkin olarak; hükûmet, 8. 06. 1836 tarihli kararıyla onu Türkiye’de görevlendirdi. Boğaz’da geçiş yollarının düzenli bir hâle getirilmesi amacıyla Prusya’dan von Vincke, Fischer ve Mühlbach gibi iyi yetişmiş mühendis olan subaylar görevlendirildiler. 05. 07. 1837 tarihinde İstanbul’a vardılar ve Eylül’de II. Mahmut onları ağırladı.

Helmuth von Moltke, 28 ay boyunca İstanbul’da ikamet etti. İstanbul’da Büyükdere’de yaşadı. Bursa, İzmir ve Çanakkale’ye kısa ziyaretlerde bulundu. II. Mahmut ile birlikte Varna ve Silistre’ye gitti. Onun Burgaz, Süzeboli, Ahyolu, Misivri, Balçık, Kavarna, Köstendiye, Hırsova’yı da kapsamakta olan Dobruca, Maçin, İsakçı ve Tulçı bölge ve kalelerinin plan ve haritaları 08 .01. 1838 tarihinde Hüsrev Paşa’ya verildi.

17. 03. 1838 tarihinde ise Harput’ta Hâfız Paşa’nın aşiretlere karşı yaptığı mücadelede görev aldı. 4. 10. 1838 tarihinde Konya’da Hacı Ali Paşa ordusuna katıldı. Ocak 1839’da Bilecik’te haritasını çizip, Suriye bölgesine kadar olan bölge hakkında bilgi edinmesi istendi. 15. 02. 1839’da Malatya’da Kavalalı İbrâhim Paşa kumandasındaki Mısır ordusuna karşı savaşan Hâfız Paşa’nın harekâtını analiz etti ve 24. 06. 1839 tarihinde Nizip Savaşı’nda Osmanlıların Mısır’a saldırmaları gerektiği önerisi dinlenilmediğinden Osmanlılar bu savaşı kaybetti.