Trabzon Vakfıkebir Ekmeği

Gastronomi Türk Mutfağı Anadolu Mutfağı

Vakfıkebir Ekmeği, Trabzon iline özgü bir ekmek çeşididir. Bu ekmek, yöresel olarak özel bir maya ile mayalanmakta ve odun fırınlarında pişirilmektedir. Vakfıkebir ekmeğinin kendine özgü lezzeti ve kokusu bulunmaktadır. Ayrıca, ekmek hamurunun yoğrulma ve mayalanma süreçleri de geleneksel yöntemlerle yapılmaktadır, bu da ekmeğin benzersiz bir lezzete sahip olmasını sağlamaktadır. 

Hayvancılık ile geçimini sağlayan aileler ilkbahar aylarında yaylaya çıkmakta iki-üç gün süren yolculuklar gerçekleştirmekteydiler. Dolayısıyla yolculukları boyunca bayatlamayan ekmek fikri ortaya çıkmış bununla birlikte taş fırın icat edilmiştir. Taş fırında pişirilen Vakfıkebir ekmeğinin bayatlama süresi oldukça uzun olup uygun saklama koşulları sağlandığında 5-15 gün arasında değişmektedir.  

Vakfıkebir Ekmeği ekşi hamur yöntemi ile üretilmektedir. Kalın ve sert kabuklu, aromatik ve hacimli olup düşük sıcaklıkta pişirilmektedir. Vakfıkebir ekmeğinde ekşi maya kullanılmakta ve ‘katı ekşi maya’ olarak adlandırılmaktadır. Katı ekşi maya hamurdan elde edilmekte ve ekmeğin özgün bir tat kazanmasını sağlamaktadır. 

Ekmeğin yapımında; buğday unu, ekşi maya, su ve tuz kullanılmaktadır. Hazırlanan hamur 15-20 dakika yoğrulmakta ardından sir saat boyunca fermantasyona bırakılmaktadır. Kesilerek hazırlanan hamur plastik leğenlere koyulmakta ve bir bez ile örtülerek bir saat boyunca dinlendirilerek mayalandırılmaktadır. Hacim olarak büyük olan Vakfıkebir ekmeğinin fazla kabarmasını ve hamurun patlamasını engellemek amacı ile bir santimetre kalınlık ve 20 santimetre uzunlukta şeritler yapılarak hamurun üzerine yerleştirilmektedir. Bu işleme fitilleme adı verilmekte ve ardından ekmekler taş fırına yerleştirilmektedir. Sıcaklığın düşmemesi amacı ile bu işlemler hızlıca yapılmaktadır. Ekmeklerin pişme süresi 1-1,5 saat arasında değişmektedir. Belirtilen sürede pişen ekmekler dışarı alınıp parlaması için üzerine hazırlanmış bulamaç sürülmekte ve tahta dolaplarda dinlendirilmektedir. 

Vakfıkebir Ekmeği, Vakfıkebir Belediye Başkanlığı tarafından 30 Kasım 2017 tarihinden itibaren korunmak üzere 3 Ağustos 2018 tarihinde tescil ettirilmiştir. 

Yararlanılan Kaynaklar

Akgün, A., Bulut, F. (2006). Gis-based landslide susceptibility for arsin-yomra (trabzon, north turkey) region. Environmental Geology, 51(8): 1377-1387. https://doi.org/10.1007/s00254-006-0435-6;
Şen, M.A., Ekinci, E. (2020). Türkiye’de Üretilen Coğrafi İşaret İle Tescillenmiş Ekmek Çeşitleri Üzerine Bir Nitel Araştırma, Avrasya Turizm Araştırmaları Dergisi, 1(1): 32-41, https://ci.turkpatent.gov.tr/Files/GeographicalSigns/692d99f9-80cc-4c54-8fe7-c341bf49ea20.pdf, (Erişim tarihi: 23.12.2022).