Trabzon kent merkezinde, Ortahisar Mahallesi’nde Tabakhane ve Zağnos Vadileri arasında, şehrin en yüksek kesiminde yer almaktadır. Bizans Çağı’na ait eski temeller üzerinde yükselen kale, deniz kıyısından başlayarak şehrin arkasındaki tepelere kadar uzanmaktadır. Eski anıtlardan toplanan moloz taş malzeme ile inşa edilen sur duvarların bir kısmı halen ayaktadır. Kale surları, kaba olarak bir yamuğa benzemektedir. Şehrin adının da bu trapez (trapezius) yamuk şeklinden geldiği düşünülmektedir. Yazılı kaynaklara göre, kale surlarının en erken bölümü MÖ IV. yüzyılda, Roma döneminde inşa edilmiştir.

Kale surları, Yukarı Hisar, Ortahisar ve Aşağı Hisar olmak üzere üç bölüme ayrılır. Aşağı Hisar, güneyde Zağnos Köprüsü, kuzeyde deniz arasında yer almaktadır. Aşağı Hisar surlarının 1297-1330 yılları arasında Alexios döneminde yapılmaya başlandığı bilinmektedir. Ortahisar, güneyden kuzeye uzanan dikdörtgen plana sahiptir. Orta Hisarın batısında Zindan, imaret ve Zağnos, doğusunda Tabakhane, güneydoğusunda Cuma kapıları yer almaktadır. Yazılı kaynaklara göre kentte ilk yerleşim Orta Hisar bölgesinde gerçekleşmiştir. Kalenin bu bölgesi, Osmanlı idaresine kadar halkın çoğunluk olarak yaşadığı bir yer olmuştur. Fetihten sonra ise kalenin ve şehrin idaresi bu bölgeden sağlanmış ve tüm devlet idarecileri burada ikamet etmiştir. Kentin en önemli yapılarının birçoğu bu alanda bulunmaktadır. Yukarı Hisar ise kalenin en güneyde kalan bölümüdür. Yukarı Hisar, kentin akropolü görevini görmüştür. Yukarı Hisar surları 527-567 yılları arasında Justinyen döneminde onarım görmüştür. Yukarı Hisar surlarının doğusunda Bizans kabartmaları ve onarım kitabesi, güneyinde bir kule, kuzeyinde ise Orta Hisara geçişi sağlayan iki kapı bulunmaktadır. Yazılı kaynaklara göre, Yukarı Hisar bölümünde, XIII. yüzyıl öncesine tarihlenen bir sarayın kalıntıları olduğu söylenmektedir.