14.12.1983 tarih ve 187 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ve 24.01.1989 tarih ve 354 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile çeşitli isimler alan il kültür müdürlükleri ve il turizm müdürlükleri, son olarak 16.04.2003 tarih ve 4848 sayılı Kültür ve Turizm Bakanlığı Kuruluşu ve Görevleri Hakkındaki Kanun ile birleştirildi. İlgili kanun ile birlikte 1992 yılından beri Ortahisar ilçesinde bulunan Eski Valilik binasında hizmet veren Trabzon İl Kültür Müdürlüğü ile Trabzon İl Turizm Müdürlüğü birleştirilerek, Trabzon İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü adı altında hizmet vermeye başladı. Misyonu, “Geçmişin tuğrası, geleceğin imzası” sloganıyla faaliyetlerini sürdüren Trabzon İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, “Trabzon’un tarihi, kültürel ve doğal mirasını, sanat ve turizm değerlerinin sürdürülebilir korunmasını sağlayarak yaşatmak ve tanıtmak, toplumsal bilincin oluşmasında bilgiye erişimi kolaylaştırmak ve Trabzon’un yurtiçi ve yurtdışı turizminden alacağı payı artırmaktır.”

Vizyonu ise, “Üstün evrensel değerlere sahip kültür mirasımızın, ulusal ve uluslararası sürdürülebilir korunma çabalarını başarı ile yöneten ve Trabzon ilini turizm alanında yurtiçinde ve yurtdışında ilk sıralara taşıyan güçlü, saygın ve vazgeçilmez bir kurum olmaktır.” İl Müdürlüğü, personel ve strateji geliştirme şube müdürlüğü, idari ve mali işler şube müdürlüğü, turizm-yatırım ve işletmeler şube müdürlüğü, tanıtma-kütüphane ve yayımlar şube müdürlüğü ve kültür varlıkları ve müzeler araştırma ve eğitim, telif hakları ve sinema şube müdürlükleri ile hizmet vermektedir.

Trabzon’un il merkezi ve ilçelerinde toplam 19 adet kütüphane bulunmaktadır. İlde, bir adet devlet tiyatrosu, üç adet özel şehir tiyatrosu, üç adet sinema ve üç adet kültür merkezi bulunmaktadır. Müdürlük tarafından il genelinde tanımlanmış turizm aktiviteleri doğa sporları (trekking ve dağcılık, yamaç paraşütü, rafting), offroad, jeep safari, kano, kuş ve bitki gözlemciliği, avcılık, oryantiring sporları olarak ön plana çıkmaktadır. İldeki turizm merkezleri; Akçaabat-Karadağ Turizm Merkezi, Araklı-Pazarcık Turizm Merkezi, Araklı-Yeşilyurt-Yılantaş Turizm Merkezi, Araklı Turizm Merkezi, Maçka-Şolma Turizm Merkezi, Trabzon-Tonya-Armutlu-Gümüşhane-Kürtün-Erikbeli-Turizm Merkezi, Trabzon-Giresun- Sisdağı Turizm Merkezleri’dir.

Müdürlüğün turizm envanterinde çok sayıda müze ve tarihi yerler (Sumela Manastırı, Atatürk Köşkü, Ayasofya, Ortahisar, Trabzon Müzesi, Trabzon Şehir Müzesi, Trabzon Tarih Müzesi, Trabzonspor Şamil Ekinci Müzesi, İpek Yolu Müzesi, Cevdet Sunay Anı Evi, Ortamahalle Evleri, Alacahan, Bedesten, Kızlar Manastırı, Kaymaklı Manastırı, Ayavarvara Manastırı, Vazelon Manastırı, Kuştul Manastırı) mevcuttur. İlde doğal miras olarak Uzungöl, Sera Gölü, Balıklı Göl, Çal Mağarası, Onbinlerin Dönüşü (Anabasis), Ağaçbaşı Turbalıkları, Kervanyolu, Asmasu Şelalesi, Goloşa Hanları, Altındere Vadisi Milli Parkı ve Hamsiköy bulunmaktadır. Tarihi Gülbaharhatun Camii ve Türbesi, Ortahisar Fatih Büyük Camii, İskenderpaşa Camii, Yenicuma Camii ve Ahi Evren Dede camilerinin bulunduğu ilde, yayla turizmine hizmet veren Sis Dağı Yaylası, Kadıralak Yaylası, Haçka Yaylası, Kayabaşı Yaylası, Çakırgöl Yaylası, Sultan Murat Yaylası, Hıdırnebi Yaylası, Demirkapı Yaylası Yedigöller, Pazarcık Yaylası ve Madur Yaylaları bulunmaktadır. Önemli el sanatları olarak telkari, kazaziye, Trabzon hasırı, keşan, Sürmene bıçağı, bakırcılık, sepetçilik, çorap ve şimşir kaşık gösterilebilir. Hamsi, Akçaabat Köfte, Sürmene pidesi, vakfıkebir ekmeği, mısır ekmeği, tonya tereyağı, çay, fındık, kalkanoğlu pilavı, Trabzon hurması, karayemiş, ligarba, kuymak, kara lahana sarması, turşu kavurması ve kaygana yöre mutfağının en önemli lezzetleri arasındadır. Yöresel halkoyunları arasında horon ve kolbastının bulunduğu ilde müzik aleti olarak Kemençe ön plana çıkmaktadır.