Slot

Terminal, Havalimanı ve Liman Havalimanı Havayolu İşletmeciliği Havalimanı Yer Hizmet Sağlayıcısı

Havayolu işletmelerinin uçuş düzenledikleri havalimanlarına belirli gün ve saatte iniş-kalkış yapmaları için havalimanı yönetimi ya da sivil havacılık otoriteleri tarafından belirli bir ücret karşılığında verilen izindir. Havayolu firması bu izin kapsamında, havalimanı tarafından sunulan bütün hizmetlerden faydalanma hakkına sahiptir. Uygulamada iki türlü slot bulunmaktadır:

ATC Slot: Genel havacılık kontrol otoritesi (Eurocontrol gibi) tarafından belirlenen nedenlerden dolayı geçişin sınırlı olduğu belirli meydan, yol ya da noktayı izleyecek uçağın uyması gereken kalkış zamanıdır.

Yer Slotu: Havalimanlarının kapasitesi doğrultusunda uçakların daha önceden belirlenen iniş-kalkış saatlerine uymalarını şart koşan sisteme verilen addır.

Bir havalimanına yönelik düzenlenen uçuşun geçmişi uzadıkça o havayolu işletmesinin slot haklarının iptal edilmesi, belirli şartlar dışında, mümkün olmayabilir. Örneğin; havayolu işletmesinin bir havalimanındaki slot hakkını en az yüzde 80 oranında kullanmaması durumunda, o havalimanında sahip olduğu slot hakkı elinden alınabilir. Yine, kendilerine tanınan iniş ve kalkış saatlerinin sık sık ihlal edilerek rötarlara yol açılması durumunda da slot hakları konusunda sorun yaşanabilmekte ya da havayolu işletmesine para cezası uygulanabilmektedir. Kalkış için geçerli olan eksi ya da artı 15 dakika kuralına uyulmaması durumunda yeni bir kalkış saati (slot) talebinde bulunulması gerekmektedir.

Slot tahsisinde, uygun olması durumunda, havayolu işletmesinin talep ettiği saat verilebilir; bunun mümkün olmaması durumunda ise, en yakın saat dilimi üzerinde antlaşma sağlanmaya çalışılmaktadır. Turist taşımacılığı yapan charter uçuşlarında bu tür esnekliklere daha fazla rastlanması mümkündür. Slot uygulaması dışında kalan istisnalar ise, VIP uçuşları, ambulans uçaklar, devlete ait uçaklar, yardım uçakları ve tarifeli uçuşa dahil olmayan ama 12 ve daha az koltuk sayısına sahip düşük kapasiteli uçaklardır.

Slot tahsis işlemleri, Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği tarafından hazırlanan yönergeye göre düzenlenmektedir. Türkiye’deki tahsis işlemi ise, Devlet Hava Meydanları İşletmesi tarafından yerine getirilmektedir.