Pednelissos Antik Kenti

Pisidia bölgesinin önemli kentlerinden biridir. XX. yüzyılın başlarından itibaren farklı yıllarda araştırılan kentte son araştırmalar 2001-2010 yılları arasında Lutgarde Vandeput başkanlığı ve Veli Köse yardımcı başkanlığındaki bir ekip tarafından gerçekleştirilmiştir. Düzenli bir plana sahip olan antik kentin, Erken Hellenistik dönemden başlayarak Roma dönemi içlerine kadar yerleşim görmüş olduğu ancak Bizans dönemi ile birlikte kentin kısmen terkedildiği araştırmalar sonucunda anlaşılmıştır. Agora, market binası, Apollon Kutsal Alanı, İmparator Tapınağı, hamam, gümrük binası ve bazilika gibi önemli antik yapıları günümüze kadar oldukça iyi durumda korunmuş olarak gelen kentin, en iyi korunmuş, en önemli yapısı market binasıdır. Kentin agorasının batı teras duvarına bitişik olarak inşa edilmiş olan ve agoranın en önemli bölümünü oluşturan L Planlı, market binası, kısmen farkIı katlar halinde ayakta kalmıştır. Toplam üç kattan oluşan yapının alt katında birbirlerine ara kapılar ile geçiş sağlanmış ve pencereler ile aydınlatılan yanyana sekiz oda yer almaktadır. Yapının ikinci katı, ortası bir sıra sütun ya da payeler ile iki nefe ayrılmış büyük bir galeri şeklinde inşa edilmiş iken agoraya açılan en üst katı Dor düzenli tek nefli bir galeri şeklinde inşa edilmiştir. Bu alanın güneyinde, iyi durumda korunmuş yaklaşık 3x16 metre boyutlarında üç nefli bir erken Hıristiyanlık bazilikası bulunmaktadır.

Kentin güneybatısında yer alan ve MÖ IV. yüzyılın ikinci yarısına tarihlendirilen Apollon Kutsal Alanı, kentin diğer önemli antik kalıntısıdır. Üzerinde Tanrı Apollon’un betimi bulunan bir kayalık önünde yer alan bu kutsal alanın çevresi temenos duvarıyla çevrelenmiş durumdadır. Agoranın kuzeyinde yer alan İmparator Tapınağı, kaideler üzerinde yivsiz dört sütunun yer aldığı Suriye alınlıklı bir tapınaktır. Eros’lar ve köşelerde Nike’ler ile taşınan girland frizli arşitravı üzerinde yer alan yazıt aracılığı ile yapının Roma imparatorlarına adandığı anlaşılmakta, mimari bezemeleriyle yapı Geç Antoninler dönemine tarihlendirilmektedir.

Kentin günümüze iyi durumda korunarak gelmiş olan diğer bir yapısı hamam yapısıdır. Roma dönemine tarihlendirilen bu yapının duvarları, iyi işçilik gösteren düzgün kesme taş bloklarla inşa edilmiştir. Güney yönünde yer alan döşemeli bir palestra ile birleştirilmiş olan bu yapı, büyük bir hamam kompleksidir. Gümrük binası olarak yorumlanan yapı, yukarı şehrin güneybatısında ve sur duvarlarının içinde yer almaktadır. Yaklaşık 15x8 metre ölçülerindeki bu yapı da günümüze iyi durumda korunarak gelmiştir. Büyük pencere bloklarına sahip, büyük ve düzgün kesilmiş taş bloklar ile inşa edilmiş olan ve arka arkaya sıralanmış iki büyük odadan oluşan bu yapının benzer örnekler ışığında bir gümrük binası olabileceği düşünülmektedir. Kentin çevresini kuşatan sur duvarları da iyi durumda korunmuştur. Büyük bir bölümü hala takip edilebilen batı duvar hattı yaklaşık 1.500 metre uzunluğundadır. Kentin kurulu olduğu tepenin sırtlarında da farklı uzunluklarda korunmuş duvarlara rastlanmaktadır.

Yararlanılan Kaynaklar

Işın, G. (1998). The Ruins at Kozan-Bodrumkaya: Pednelissos, Adalya, III: 111-127; Köse, V. (2005). The Origin and Development of Market Buildings in Hellenistic and Roman Asia Minor. İçinde; S. Mitchell - C. Katsari (Editörler), Patterns in the Economy of Roman Asia Minor (ss. 139-166). Swansea: Classical Press of Wales; Vandeput L. ve Köse, V. (2003). Pisidya Yüzey Araştırması Projesi: Pednelissos İlk Sezonu, Araştırma Sonuçları Toplantısı, 20(1): 320-328; Vandeput L. ve Köse, V. (2004). Pisidya Yüzey Araştırması: 2002 Pednelissos Sezonu, Araştırma Sonuçları Toplantısı, 21(1): 350-360.