Tarihi milattan önceki yıllara kadar dayanan ve kadim toprakların başında gelen Elazığ’ın Palu ilçesi Kuzey Mezopotamya’ya açılan bir kapı niteliğindedir. Bölgede şimdiye kadar birçok medeniyete ev sahipliği yapan Palu ilçesinde Hurriler, Hititler ve Urartular gibi eski kavimlerin yanı sıra özellikle Tuşba (bugünkü Van sınırları içindedir) şehri olan Uratulan’da Urartu Kralı Menaus’a ait taş kitabe mevcuttur. Bu kitabede Palu’ya Sebitaruas, Harput çevresine de Surani adı verildiği bilinmektedir. Sonrasında Bizans, Selçuklu, Osmanlı gibi önemli medeniyetlerde de Palu bir cazibe merkezi olarak önemini korumuştur. Anadolu coğrafyasının birçok yerinde olduğu gibi Palu’da da birçok medeniyetin izlerine ulaşmak mümkündür. Medeniyetleri oluşturan önemli göstergelerden bir tanesi de bu medeniyetlerin inançları doğrultusunda inşa ettikleri dini yapılardır. Palu’da yaşamış Ermeni ve Süryaniler de bu yönü ile birçok manastır ve kiliseyi Palu’nun kültürel mirası olarak şehre katkıda bulunmuşlardır. Bu yapılardan biri de zamana ve tahribatına karşı hala ayakta durabilen Palu Surp Lusaroviç Kilisesi’dir.

Eski Palu Çarşıbaşı Mahallesi’nde bulunan kilisenin kitabesi bulunmadığından, ne zaman ve kimler tarafından yapıldığı bilinmemektedir. Bazı kaynaklarda Bizans döneminden kaldığından bahsedilmektedir. Naos (halkın ibadet ettiği mekân) kısmı ayakta kalmış olan kilise kare planlı ve üzeri kubbe ile örtülüdür. Ancak kasnağı sağlam olmasına rağmen kubbesi yıkıktır. Kubbenin başlangıcına kadar duvarlar taştan, kubbe ve kemerler ise tuğladandı. Genellikle bütün Ermeni kiliseleri kesme taştan yapılmış olmasına rağmen bu gibi farklı formlarda kırma taşlar ve tuğlalar kullanılmıştır. Kubbeyi taşıyan kemerler, dört payeye oturtulduğu görülmektedir. Yıkılan kubbenin hemen altında ve dört ayrı yanında silinmesine rağmen hâlâ kutsal resimlerin kalıntıları mevcuttur. Apsis kemerinin alt köşesinde sağda Hz. Meryem, solda Cebrail tasviri, sağda ise Hz. İsa tasviri yer almaktadır. Apsisin yuvarlak kemeri yazı frizi ile kaplı olup, apsis önü tonozuna yakın yerde iki melek tasviri bulunmaktadır. Apsis önünün tonozunun orta kısmında ise güneş tasviri bulunmaktadır.

Kilisenin kubbesinden giren güneş ışınları ortama loş bir ışık vermektedir. Bu durumdan dolayı kubbe kasnağına yuvarlak kemerli pencerelerin yapıldığı anlaşılmaktadır. Kuzey duvarına açılmış olan büyük bir delik olmasına karşılık duvar halen ayaktadır. Kuzey duvarına ek olarak yapılmış olan oda ise vaftiz törenlerinin yapıldığı oda olarak kullanılmaktadır. Bakımsızlıktan dolayı çoğu yerinde tahribatlar oluşan kilisenin eski haline geri döndürülmesi amaçlı yenileme çalışmaları Palu belediyesi tarafından başlatıldı. Elazığ Eski Palu Çarşıbaşı yerleşim merkezi yerli ve yabancı turistlerin yoğun ilgisini çekmektedir.