Özel yat sahipleri hem yerel hem de uzun deniz yolculuğu yapan yat sahipleridir. Yerel yat sahipleri yatlarını en yakın limana bağlayarak hafta sonları yelken yapmaktadırlar. Uzun deniz yolculuğu yapan yat sahipleri yelken ve seyir yapacak daha uygun zamanlar bulmakta ve genel olarak yabancı sularda yelken yapmak için aylar harcamaktadırlar. Sahip oldukları tekneleri bir marinaya bağlayarak kışlama alanı olarak kullanmaktadırlar.

Özel yatlar, şahısların aileleri ile birlikte ikincil yaşam alanı olarak değerlendirdikleri deniz turizmi araçlarıdır. Özel yat sahipleri, tüm yat gruplarında marinalardan hizmet almaktadır. Özel yat tercihinde mega yat ve süper yatlarda markalar mevcut olmasına karşın sipariş üzerine imalat en yaygın olan durumdur. Yat olarak rekrasyonel amaçlı kullanılan ve ticaret amaçlı yatlar haricinde kalan bu özel yatlar lüks mallar özelliğinde olup, sahip olunmasının isteğe bağlı olduğu ve hayati bir zorunluluğu bulunmayan deniz araçlarıdır. Bu yatlara bakım, onarım, bağlama gibi yapılan masraflar eğlence ve lüks niteliğinde yer alan harcamalardır. İlave olarak yatlar diğer lüks mallar gibi talep esnekliği fazla olan ürün grupları içinde yer almaktadır.

Türkiye’ye özel yat ile ziyarette bulunan yat sahibinin Türkiye sularında kalış süresi, yaklaşık 31 gündür, ortalama gün başına harcaması 104 ABD Dolarıdır. Özel bir yatın Türkiye ekonomisine kazandırdığı gelir Türkiye’ye gelen çeşitli ülkelerden turistlerin 30’unun toplam harcamaları ile aynıdır. Türkiye marinalarına bırakılan, Türk bayraklı olmayan 12 metre tam boy bir yatın; yıllık bağlama ücreti yaklaşık 3000 ABD Doları, karaya alınmak için 600 ABD Doları ve Onarım ve bakım hizmetlerine göre 3000 ABD Doları ve 5000 ABD Doları arasında masraf yapmaktadır. Mega yatlarla Türkiye’ye gelen özel yatlar deniz turizminde en çok gelir sağlayan grubu oluşturmaktadır.

Özel yat ticareti deniz turizminin birçok alanından hizmet almasına karşın deniz turizminin içinde ticari bir faaliyet olarak bizzat yer almamaktadır. Bazı özel yatlar iş toplantıları ve davetlileri ağırlama gibi fonksiyonları ile iş insanlarının ticari faaliyetlerine dolaylı katkı sunmaktadır. Prestij nedeniyle markaların yat alım tercihlerde temel belirleyici olduğu gözlemlenmektedir. Ayrıca fonksiyonel nedenlerle sportif amaçlı özel yat kullanımı yaygındır. Sportif ve yelken amaçlı özel yat tercihinde marka, müşteri tercihinin temel belirleyicisi olmaktadır.

Amerika Birleşik Devletleri’nde özel yat sayısı olarak çok fazla tekne bulunmaktadır. Aynı zamanda 10 binden fazla marina, çekek yeri, yat ve/veya tekne kulübüne ev sahipliği yapmaktadır. Amerika Birleşik Devletleri’nde birçok tekne ve tekne tesisi bulunmasına rağmen dünyada kişi başına en fazla tekne sayısına sahip iki ülke Yeni Zelanda ve İsveç olarak istatistiklerde yer almaktadır. Türkiye’de özellikle amatör denizcilik faaliyetleri teşvik edilerek özel yat sahipliği Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığınca dolaylı olarak desteklenmektedir.

Özel yat sahipliği ülkelerin ekonomik refah düzeyleri ile doğrudan ilişkilidir. Kültürel olarak belirli bir noktaya gelmiş, kalkınmış ülkelerde vatandaşların özel yat sahibi olmaya daha yatkın olduğu görülmektedir. Özel yat sahipleri belirli düzeyde eğitim seviyesine sahip, deniz kültürü olan kişilerdir. Özel yat sahibi olmak pahalı bir hobidir. Yatın rutin bakımları, kışlama ve marina ücretleri sahipleri için önemli harcama kalemleridir. Bazı kişiler sadece sportif amaçlar için değil yatlarını yaşam ve konaklama alanı olarak kullanmaktadırlar. Yelkensiz olarak motor yat ve trawler tipi tekneler yaygındır. Bu yatlar dünya turu ve daimi yaşam için uygun değildir. Yelkenciler profesyonelleşerek yatları ile uzak geziler ve dünya turları yapmaktadır. Açık deniz ve dünya turları yelken donanımlı teknelerle yapılmaktadır. Yaşam alanı rahatlığı açısından çift omurgalı (Catamaran) yelkenliler kullanılmaktadır. Bu tip yelkenliler daha pahalı ve üst gruba hitap etmektedir.