Kazı İstatistikleri

Yayınlar İstatistik

(Ankara, 2018)

Coğrafi konumu itibariyle birçok medeniyete ev sahipliği yapan Türkiye, arkeolojik eserler ve kalıntılar bakımından oldukça zengindir. Arkeolojik eserlerin ve kalıntıların gün yüzüne çıkarılarak ülke turizmine kazandırılması, bölgelerin ekonomik ve sosyal kalkınmasına katkıda bulunmasının yanında değerlerin gelecek nesillere bırakılmasını sağlayacaktır. Bu bağlamda Türkiye’de yürütülen kazı ve yüzey araştırma faaliyetlerinden Kültür ve Turizm Bakanlığı sorumludur. Türkiye’de kazı izinleri Bakanlar Kurulu kararı ile Türk ya da yabancı bilim heyetlerine verilebilirken, Kültür ve Turizm Bakanlığı’na bağlı müze müdürlükleri de kendi bünyelerinde kazı faaliyeti yürütebiliyor. Bunun dışında arkeolojik alanların tespitine yönelik olarak yerli ve yabancı heyetlere yönelik yüzey araştırma izinleri bakanlık tarafından veriliyor. Ayrıca doğada açık veya tahribata uğrayan kültür varlıkları ile gerçekleştirilen yatırımların arazisi içerisinde kalan tarihsel değeri olan eserlerin çıkarılması için de müze müdürlükleri aracılığıyla kurtarma kazıları düzenleniyor.

Yıllar içerisinde kazı faaliyetlerindeki değişimlere ilişkin istatistikler, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü’nün internet sitesinde 2006-2018 yıllarını kapsayacak şekilde verildi. Buna göre 2006 ile 2018 yılları arasındaki kazı istatistiklerinin değişimi oldukça ilginçtir. 2006 yılında Bakanlar Kurulu kararı ile Türk bilim heyetlerine verilen izinlerin sayısı altı iken 2018 yılında bu sayı 122’ye çıkarken yabancı bilim heyetlerine verilen kazı izinleri sayısı 39’dan 31’e düştü. Ayrıca yatırımlar nedeniyle ya da müze müdürlükleri tarafından gerçekleştirilen kurtarma kazısı sayıları yıllar içinde 140’dan 224’e yükseldi. Türk ve yabancı heyetlerce yapılan yüzey araştırmalarına ilişkin istatistiklerde ise araştırma sayıları yıllar içerisinde 104’ten 129’a yükseldi. Sualtı araştırma ve kazı faaliyetlerinde ise durum biraz daha farklıdır. 2006 yılında dört olan araştırma sayısı 2018 yılında altıya yükselmekle birlikte bunlara 2018 yılında verilen dört sualtı kazı izni de eşlik ediyor. Yıllık olarak yayınlanan kazı istatistiklerine Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü internet sitesinden ulaşılabiliyor.

Yararlanılan Kaynaklar

Ateşoğlu, İ. (2010). Arkeolojik Kazı Sponsorluğunda İşletme Amaçlarının Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma, Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22: 179-190; Kültür ve Turizm Bakanlığı (Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü) (2020). Kazı ve Yüzey Araştırmaları Faaliyetleri, https://kvmgm.ktb.gov.tr/TR-44150/kazi-ve-yuzey-arastirmalari-faaliyetleri.html, (Erişim tarihi: 10.01.2020); Kültür ve Turizm Bakanlığı (Teftiş Kurulu Başkanlığı) (2020). Kültür ve Tabiat Varlıklarıyla İlgili Olarak Yapılacak Araştırma, Sondaj ve Kazılar Hakkında Yönetmelik, https://teftis.ktb.gov.tr/TR-14440/kultur-ve-tabiat-varliklariyla-ilgili-olarak-yapilacak-.html, (Erişim tarihi: 10.01.2020).