Karl Dörner Müzesi

Müze Müze Ev

(Eski Kahta Köyü, Adıyaman, 2020 - )

Alman bir arkeolog olan, Prof. Dr. Friedric Karl Dörner, Adıyaman’da 50 yıldan fazla çalıştı ve bu süre zarfında Yeni Kale’nin bulunduğu Eski Kâhta Köyü’nde yaşadı. 1930’lu yıllardan 1980’li yılların sonuna kadar Adıyaman’da yaşayan Arkeolog Dörner, 1992 yıllında Almanya’da hayatını kaybetti. Adıyaman’da bulunduğu sürede Nemrut Dağı ve çevresinde önemli araştırmalar ve arkeolojik kazılar yaptı, farklı tarihi eserleri keşfetti. Ülkesine dönerken de eserleri yaşadığı köyde bıraktı.

Karl Dörner’den kalan eserler, günümüzde Karl Dörner Müzesi'nde sergilenmektedir. Ancak bu müzenin kuruluş hikâyesi ilginçtir. Buna göre; Karl Dörner’ın ülkesine dönerken Adıyaman’da bıraktığı eserler bir süre bir köylü tarafından saklandı. Bir ihbar üzerine yetkililerin bir köylünün evine baskın düzenledi ve baskın neticesinde evin ahırında 15 sandık eser tespit edildi. Karl Dörner’a ait olan araçlar, fotoğraflar, yazılı belgeler, kitaplar ve ev eşyalarının aralarında bulunduğu eserler ahırdan alınarak Adıyaman Müze Müdürlüğü deposuna konuldu. Bu süreci takiben eserlerin bir müzede sergilenmesine ilişkin çalışmalar başlatıldı.

Adıyaman Kültür ve Turizm Müdürlüğü’nün hazırladığı Karl Dörner Müzesi ve Ev Pansiyonculuğunun Geliştirilmesi Projesi'nin kapsamında Karl Dörner’a ait eserlerin sergilenmesi için müze oluşturulur. GAP Kalkınma İdaresi tarafından finanse edilen müze projesi kapsamında, Nemrut Dağı eteklerinde bulunan Nemrut Dağı Ziyaretçi Karşılama Merkezinin bir katı müze için tahsis edildi. Bu kapsamda Karl Dörner’a ait eserler müzeye yerleştirildikten sonra müze hizmete açıldı.

Karl Dörner Müzesi, Adıyaman ilinde Nemrut Dağı Milli Park’ında bulunmaktadır. Nemrut Dağı Ziyaretçi Karşılama Merkezi'nin zemin katında bulunan ve tek kattan oluşan müze, 2020 yılında hizmete girdi. Adıyaman İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü'ne bağlı olan müzede Dörner’a ait farklı eserler sergilenmektedir. Bu eserlerin başlıcaları; Dörner’in bilimsel çalışmalarda kullandığı aletler ve ev eşyaları (kampetler, buzdolabı, soba ve telekomünikasyon cihazları); çeşitli fotoğraflar ve resimlerdir. Bu fotoğraflar ve resimler Karl Dörner tarafından 1930’lu yıllardan 1990’lara kadar çekilirken, bölgenin toplumsal yaşam, kültür ve gelenekleri görselleştirmekte ve toplum hafızasının değişik dönemlerini ışık tutmaktadır. Ayrıca, Karl Dörner’in araştırmaları boyunca okuduğu ve yazdığı kitaplar müzeye zenginlik katmaktadır. Müzede sergilenen kitapların büyük bir bölümü Kommagene Uygarlığı’na ait dünyada yayınlanmış kitaplardan oluşurken, yayınlar fiziksel ve elektronik ortamda ilgililere sunulmaktadır. Ayrıca Karl Dörner’in hastalık zamanlarında kullandığı ilaçları ve bu ilaçların içerik ve yapılışını anlatan reçeteler müzede sergilenmektedir. Tüm bunlarla birlikte müzede Karl Dörner’in kullandığı arkeolojik kazı araçları, meslek erbaplarının alet ve teçhizatları (balyoz ve balta gibi), halkın giyim kuşamına ışık tutan eserler bulunmaktadır. Nemrut Dağı destinasyonu üzerinde bulunan altı örenyerinin heykeltıraşları müzede sergilenen diğer eserler arasındadır.

Karl Dörner Müzesi bir tematik müzeden ziyade sergi niteliği taşımaktadır. Geçmişe ışık tutan ve toplum hafızası olarak nitelendirilebilecek olan müze Adıyaman’ın etnografik yapısına dair izler sunmaktadır.

Yararlanılan Kaynaklar

Adıyaman Haberleri, https://www.haberturk.com/adiyaman-haberleri/79959823-ahirdan-muzeyebir-evin-ahirinda-bulunan-alman-arkeolog-prof-dr-friedric-karl-dornerin-16, (Erişim tarihi: 27.09.2020); Kültür ve Turizm Bakanlığı, https://adiyaman.ktb.gov.tr/TR-207321/karl-dorner-muzesi-ve-ev-pansiyonculugunun-gelistirilme-.html, (Erişim tarihi: 27.09.2020); Ekinci, M. ile 28. 09. 2020 tarihinde yapılan görüşme. (Görüşen: R. Arıca)