İstanbul Oteli

Konaklama Tesisi Otel

(Ankara, 1923 - 1955)

Cumhuriyet ilan edilmeden önce Hafız Bey adında Ankaralı bir tüccar, Ulus Meydanı’ndan Anafartalar’a giden yolun üzerindeki salaş dükkânları yıktırarak yerine bir otel ve altına da bir dükkân yaptırdı. İstanbul Oteli, Kurtuluş Savaşı günlerinin simgesel mekânlarından biri olan meşhur Kuyulu Kahve’nin sağında bulunan salaş dükkânların yıktırılmasının ardından yaptırılan bu dükkanlardan biriydi. Cumhuriyet dönemi sonrasında, modern toplumsal yaşamın örgütlendiği Ankara’nın Ulus Meydanı’ndaki Taşhan’ın karşısında Karadenizli bir girişimci olan Mataracıoğulları’ndan Ali Rıza Bey, bu binayı kiralayarak 15 Ocak 1923’te İstanbul Otel’i hizmete açtı ve oteli 24 Mart 1941 tarihindeki ölümüne kadar işletti. Ali Rıza Mataracı’nın ölümünden 1955’te Ulus İşhanı’nın yapılması nedeniyle binanın yıkılmasına kadar geçen sürede oğulları oteli işletmeye devam etti. Otel, birçok ünlü edebiyatçıyı konuk etti. Bunlardan en bilineni Ankara’ya her geldiğinde İstanbul Oteli’nde konaklayan Yahya Kemal Beyatlı’ydı.

Otelde konaklayan müşterilere, kahvaltı hizmeti alt kattaki pastanede verilirdi. Müşterilerin banyo gereksinimleri ise İstanbul Otel’in arasında kalan ve yine aynı ailenin işlettiği sıhhi banyoda karşılanırdı. 1938 yılından 1955 yılına kadar İstanbul Pastanesi’nin ürün tedarikçilerinden Vahap Çolakoğlu’nun anlatımlarında İstanbul Otel’i şöyle yer almıştır: “İki üç merdivenle çıkıyorsun. Böyle güzel bir yerdi. Orada pastane vardı ve arkasında da sıhhi banyoları vardı. İstanbul Otel adında da otelleri vardı. Sıhhi banyoda, herkes tek odalarda yıkanırdı. Gider verirsin paranı, girer yıkanır, çıkarsın. O zamanlar öyleydi yani. Otelin altı, yeksanı, üstte de otel, merdivenle çıkarsan, beş altı merdivenle çıkardın oraya. Kaliteli, böyle herkes girip çıkamazdı oraya. Hep erkâna aitti. Ankara Palas’ın bir değişik türüydü. Orayı da Ahmet Mataracı, Ali Bey’in oğlu işletiyordu. Mahir Mataracı, Ahmet Mataracı, Hüseyin Mataracı, üç kardeş.”

İstanbul Oteli, alt katı İstanbul Pastanesi (İstanbul Pasta Salonu) adıyla hizmet veren pastanenin üst katındaydı. Ankara’nın otelcilik tarihinde çok önemli yer edinen Ankara Palas, Belvü Palas, İstanbul Palas gibi birçok önemli otelden önce hizmete girmiş olması önemli bir girişimcilik başarısı olarak tarihe geçti. Ankara’daki Ulus Meydanı’nda özel kişilerce yaptırılan ilk ticari yapılardan biriydi. İstanbul Otel’in hizmet verdiği iki katlı ahşap bina, Ulus İşhanı’nın yapımı için Anafartalar Caddesi ve Ulus Meydanı’nın genişletilmesi sırasında kamulaştırıldı ve 1 Mayıs 1955 tarihinde yıkıldı.

Yararlanılan Kaynaklar

24 Mart 1941 tarihli Vatan Gazetesi.; Çolakoğlu, V. (D.T.: 1936). 27. 08. 2017 tarihli sözlü görüşme. (Görüşen: Nazmi Kozak).; Dinçer, G. (2014). Ulus’tan Samanpazarı’na Anafartalar Caddesi’nin Öyküsü, İdealkent, 11(2014) ss. 36-60.; Toker, A. (2019). Cumhuriyetin Başkentinde Bir Münevverler Kulübü: İstanbul Pastanesi (1920-1955). Ankara: Detay Yayıncılık.