İstanbul Demiryolu Müzesi

Müze Endüstri Müzesi

(Sirkeci, İstanbul, 2005 - )

Sirkeci’de bulunan, Sirkeci Garı’nda yer alıyor. İstanbul Demiryolu Müzesi 23 Eylül 2005 tarihinde ziyarete açıldı. Müzede Rumeli demiryollarına ve Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları’nın (TCDD) Trakya hattına ait orijinal vaziyet planları, çizimler, çeşitli fotoğraflar, demiryolu aletleri ve haberleşme araçlarının yanı sıra demiryolları idaresinde geçmişte var olan demiryolu okulları ve TCDD hastanelerine ait objeler ve fotoğraflar yer alıyor. Türkiye’de 1955 yılında ilk elektrikli tren işletmeciliğine geçişin simgesi olan banliyö trenlerinden birinin makinist bölümü, müzenin en çok ilgi çeken bölümüdür. Orient Ekspres’in 19-22 Mayıs 1977 tarihlerinde yapılan son seferinde yolcularına dağıtılan hatıra madalya ve Wagon-Litz şirketine ait ve bu trende kullanılan gümüş yemek takımları sergilenen objeler arasındadır. Müzede XIX. ve XX. yüzyıllarına ait 400 eser sergilenmektedir.

Sirkeci Garı, Alman hükümeti tarafından Türk mimarlığını incelemek amacıyla Türkiye’ye gönderilen mühendis-mimar Jasmund’un 1888-1890 yıllarında inşa edilen tasarımıdır. Rumeli demiryolunun Sirkeci’ye kadar gelmesiyle istasyon binası olarak bugün de mevcut olan kagir bina ile yolcu bekleme salonu olarak iki ahşap baraka yapıldı. Geçici olarak tasarlanan bu binaların yanında esas istasyon binasının yapımı için demiryolu şirketi tarafından 1872’de Lang-Hirch imzalı ve 1873’te de Him imzalı iki proje verildi ve bu projelerden birincisinin uygulanması kabul edildi. Buna rağmen çeşitli nedenlerle binanın yapılması için gerekli olan izin ancak 1888’de çıkabildi ve yapımına 11 Şubat 1888’de başlanılan bina 3 Mayıs 1890’da II. Abdülhamit (1876-1909) adına Müşir Hamdi Paşa tarafından açılarak hizmete sokuldu. Sirkeci Garı Batı mimarlığı biçimleri ile ilişkisiz İslam ağırlıklı, Mağrip ve Kuzey Afrika mimarilerinden alınmış unsurların bir araya getirildiği, egzotik Doğu imgesini vermek üzere Doğulu çağrışımlara yapılmış bir yapıdır. Yapı, dar uzun dikdörtgen bir kütleye sahiptir. Ortadaki giriş bölümü cephede üç katlıdır ve köşelerinde saat kuleleri yer alıyor. Giriş bölümü aynalı manastır tonozu ile örtülüyor. Bu dikdörtgenin ortasında öne doğru yükselen bir giriş bölümü ve bunun doğusunda ve batısında çıkıntı yaparak yükselen kule benzeri bölümler yer alıyor. Bu yüksek üç bölüm birbirine tek katlı, alçak iki kanatla bağlanıyor. Bu iki kanattan giriş bölümünün doğusunda yer alan üçüncü kısım bekleme salonu bu kısım bugün demiryolu müzesi olarak kullanılmaktadır.

Yararlanılan Kaynaklar

Fatih Kaymakamlığı (2019). İstanbul Demiryolu Müzesi, http://www.fatih.gov.tr/istanbul-demiryolu-muzesi, (Erişim tarihi: 29.12.2019); Saner, T. (1998). 19. Yüzyıl İstanbul Mimarlığında “Oryantalizm”. İstanbul: Pera Turizm ve Ticaret A.Ş. Yayınları.