Geçmişe Hücum: Osmanlı İmparatorluğu’nda Arkeolojinin Öyküsü 1753-1914 Sergisi

Etkinlik Sergi

(İstanbul, 22 Kasım 2011 - 11 Mart 2012)

22. 11. 2011 ile 11. 03. 2012 tarih aralığında, İstanbul ili Karaköy ilçesinde yer alan Osmanlı Bankası Müzesi’nde gerçekleştirilmiştir. SALT Galata’nın açılış sergilerinden biri olan serginin ana temasını geçmişe dair ilginin, XVIII. yüzyıl itibariyle farklı bir yapıya dönüşmesinin hikayesi oluşturmaktadır. Arkeolojik bakış açısında yaşanan bu değişim, sergi kapsamında hem Avrupalı hem de Osmanlı tarafında yer alan aktörler ve bu aktörlerin birbirleri arasında yaşanan etkileşimlere vurgular yapılarak aktarılmıştır.

Osmanlı topraklarında 200 yıla varan süre boyunca gerçekleştirilen yerli ve yabancı arkeolojik girişimleri inceleyen sergi; Yakın Doğu’daki arkeolojik faaliyetleri arkeolojik bölgeler aracılığıyla sosyal, kültürel ve politik çerçevede kronolojik olarak aktarılmıştır. Sergi kapsamında İstanbul Arkeoloji Müzesi’nden 24 adet eser ve 20 adet kitap gösterime sunuldu. Hem Batılı hem de Osmanlı kaşiflerinin raporları ile seyahat izlenimleriyle ilgili kitaplar, bölgelerin detaylı çizimlerini içeren planlar, İstanbul Arkeoloji Müzeleri’nin (eski ismiyle Müze-i Hümayun) bu mücadele içerisine dahil oluşuyla ilgili belgeler ve fotoğraflar bu eserlerden bazılarıdır. Bunlara ek olarak Yunanistan, Türkiye, Irak, Suriye, Lübnan ve Mısır’da yer alan arkeolojik kazı alanlarından ilgili dönemde çıkarılan ve İstanbul Arkeoloji Müzeleri’ne getirilen diğer eserler de sergilenmiştir.

Sergide, kamu ve özel sektörde yer alan ulusal ve uluslararası birçok kurum ile kuruluş (İstanbul Arkeoloji Müzeleri, İstanbul Alman Arkeoloji Enstitüsü, Fransız Anadolu Araştırmaları Enstitüsü, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Atatürk Kitaplığı, İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi Nadir Eserler Bölümü, Suna ve İnan Kıraç Vakfı Pera Müzesi, Boğaziçi Üniversitesi Kütüphanesi, Özel Amerikan Robert Lisesi Kütüphanesi, Royal Academy of Art, The Wallace Collection, National Museums Liverpool, TBMM Milli Saraylar Daire Başkanlığı, Babajım İstanbul Studios ve Mastering) tarafından katkılar sağlandı. Serginin kavramsal çerçevesinde yer alan konulara uluslararası seviyelerde farklı bakış açıları getirilmesi amacıyla Zainab Bahrani, Zeynep Çelik ve Edhem Eldem editörlüğünde aynı isimde bir kitap çalışması da yapıldı. Kitap kapsamında farklı disiplinlerden 15 adet yazar bir araya getirilmiş olup, kitap hem Türkçe hem de İngilizce dilinde yayımlandı.

Yararlanılan Kaynaklar

Bahrani, Z., Z. Çelik ve E. Eldem (2011), Geçmişe Hücum: Osmanlı İmparatorluğu’nda Arkeolojinin Öyküsü, 1753-1914, İstanbul: SALT; Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü, Ulusal Sergiler, https://kvmgm.ktb.gov.tr/TR-44350/ulusal-sergiler.html, (Erişim tarihi: 07.01.2020).