Eskisaray Camii

Doğal ve Kültürel Miras Cami

Adıyaman merkezinde Eskisaray Mahallesi’nde Gölbaşı Caddesi üzerinde Adıyaman Höyüğü’nün kuzeybatı cephesinde bulunmaktadır. Camiye ait olan kitabe günümüze kadar ulaşabilen cami hakkındaki bilgilerin öğrenilmesine yardımcı olmaktadır. Caminin kitabesi incelendiğinde caminin 1638 yılında İbrahim Bey tarafından yapıldığı öğrenilmektedir. Bu sebepten cami İbrahim Bey Camii olarak ta bilinmektedir. Cami köklü geçmişi ile şehrin en önemli camileri arasında yer alarak günümüzde de ibadethane olarak kullanılmaktadır.

Günümüzde halen sağlam bir şekilde ayakta bulunan cami bugünlere gelene kadar birçok restorasyon görmüştür. 1967 yılında caminin topraktan yapılan dam örtüsü ahşap yapı ile değiştirilerek yenilenmiştir. 1992 yılına gelindiğinde ise minaresi ve kapısı hariç birçok bölümü yenilenmiştir. Sade bir planla yapılan cami 14x14 metre boyutu ile kare biçimli inşa edilen bir camidir. Caminin ana girişi kuzey cephede ana yol üzerinde bulunmaktadır. Girişin kuzey duvarında caminin mihrabı yer almaktadır. Bu mihrap Adıyaman ilindeki camiler arasında en süslü mihrap olup yarım silindir şeklindedir. Taştan yapılan bu mihrabın nişi de mukarnaslı yapıdadır. Caminin ikinci bir girişi daha bulunmaktadır; bu giriş doğu cephesindedir. Caminin doğu cephesinde bulunan pencereleri alt kotta yer alıyorken batı cephesinde bulunan pencereler yüksek konumlandırılmıştır. Ahşap tavanlı bir yapısı olan caminin kıble duvarı kesme taşlardandır. Kuzey duvarına bitişik bulunan son cemaat yeri restorasyonlarda ana mekan ile birleştirilmiştir. Taş duvarlarla örülü olan ve taş döşemeli olan avlusunda abdest alma yeri bulunmaktadır. Caminin tek şerefeli minaresi, doğu cephesinin bir kısmı ile güney cephesi de özgünlüğünü koruyabilmiştir. Fakat özgünlüğünü koruyabilen bu iç kısım haricinde caminin geri kalan kısımları restorasyonlarla yenilenerek özgünlüğünü yitirmiştir.

Yararlanılan Kaynaklar

https://adiyaman.ktb.gov.tr/TR-61375/camiler-ve-kilise.html, (Erişim tarihi: 16.11.2019); Tunç, M. N. (2018). 18. Yüzyılda Hısn-I Mansur Kazasında (Adıyaman) Camiler ve Cami Görevlileri, Tarih Okulu Dergisi, 11(34): 279-306.

Ayrıntılı bilgi için bakınız

Bilgin Altınöz, A. G. ve Şahin Güçhan, N. (Editör) (2018). Adıyaman Taşınmaz Kültür Varlıkları Envanteri. Ankara: Pozitif Basın Yayın Dağıtım.