Bursa Sağlık Tarihi Müzesi

Müze Bilim Müzesi

(Bursa, 2006 - )

30. 03. 2006 tarihinde Muradiye Medresesi içinde açıldı. Bursa Büyükşehir Belediyesi, şehrin sur içindeki Tophane semtinde bulunan iki katlı tarihi Yerkapı Konağı’nın restorasyon ve kamulaştırma işlemlerini tamamlayınca, müzenin bu binaya taşınmasına karar verildi. Müze 14. 03. 2018 tarihinde, Tıp Bayramı kutlamaları çerçevesinde yeni binasında faaliyete başladı.

Müzenin giriş katı; taşlık, iki parçadan meydana gelen sofa ve dört odadan oluşmaktadır. Bu odalardan biri; içinde sağlık alanına dair 1.000 kadar kaynağın yer aldığı küçük bir kütüphane şeklinde düzenlendi. Kütüphanede yer alan mobilyaların Mustafa Kemal Atatürk’ün Bursa Asker Hastanesi’nde bir süre tedavi gördüğü dönemdeki odaya ait olması dikkate değerdir. Yaşayan müze konsepti çerçevesinde bu kattaki diğer odalar sağlık alanında yapılabilecek çalışmalar ve sunumlar için seminer odası olarak düzenlendi. Ziyaretçilerin eğitim, yaş ve ilgi alanları dikkate alınarak bu odalarda; drama, konferans, panel ve atölye çalışmaları gibi birtakım kültürel faaliyetler düzenlenmektedir. Ayrıca sağlık kurumlarıyla çeşitli antlaşmalar yapılarak halkın birtakım temel sağlık hizmetleri alması sağlanmaktadır. Giriş katında; 1862 tarihinde üretilmiş bir tansiyon aleti; 1951 yılından itibaren kullanılmaya başlanan hasta çağırma zili; kişinin kendi kalp atışlarını dinleyebildiği şeffaf kalp davul ve vücuttaki organların yerini ve görevini gösteren vücudumuzu tanıyalım seti sergilenmektedir.

Müze binasının giriş katının üstünde iki adet sofa ve dört adet oda bulunmaktadır. Bu kat sağlık tarihine ait objelerin sergilendiği müze işlevi görmektedir. Müzede Bursa’nın sağlık tarihi görsel objeler ve mankenler kullanılarak canlandırılmaya çalışıldı. Birinci katın hemen girişinde Bursa’nın en eski eczanelerinden biri olan İpekçioğlu Eczanesi, içindeki mobilya ve ilaçlarla aslına uygun olarak düzenlendi. Hemen yanındaki oda cansız mankenlerin kullanımıyla ilkel yöntemlerle nasıl ilaç yapıldığı ve tedavi sürecinde bu ilaçların nasıl kullanıldığı canlandırılmaya çalışıldı. Diğer odanın bir kısmı eski dönemlerde dişçilik faaliyetlerinde kullanılan aletler ve muayene odasında yer alan malzemeler için ayrıldı. Bu odanın diğer kısmında özel bir sıvı içine konulmuş olan böbrek, beyin ve kalp gibi birtakım organlar sergilenmektedir. Bu odadan üçüncü odaya geçme aralığında kaplıcalarla ilgili görsel bilgiler sunulmakta ve bu bölüm kurna ve eşmesi bulunan küçük bir hamam modeliyle renklendirilmektedir. Üçüncü oda üç bölümden oluşmaktadır; laboratuvar, safra taşları koleksiyonu-Ruh ve Sinir Hastalıkları Uzmanı Dr. Rüştü Burlu’nun kendine ait muayehanesinde kullandığı çeşitli tıbbi eşyalar ve Bursa Devlet Hastanesi’nde kullanılan ofis malzemeleri. Dördüncü odada özel sıvılar içinde; kanama geçirmiş beyin, kanserli kalın bağırsak ve kist gibi hastalıklı çeşitli organlar sergileniyor. Birinci katın sofa kısmında, kadın doğumunda kullanılan çeşitli aletler bulunmaktadır. Düşük ve ölü doğan ceninlerin sergilendiği bu bölüm ziyaretçiler tarafından oldukça ilgi görmektedir. Bu odanın bir kısmı çeşitli tip gözlüklerin sergilenmesi için ayrıldı. Bu gözlüklerden en dikkat çekeni Mustafa Kemal Atatürk’ün kullandığı gözlüğün bir kopyasıdır.

Bursa Sağlık Tarihi Müzesi, Bursa Büyükşehir Belediyesi’ne bağlı olup Bursa Müzesi Müdürlüğü tarafından denetlenmektedir. Dr. Ceyhun İrgil öncülüğünde 6.000 belgenin değerlendirilmesi ve 1.000 yeni belgenin ortaya çıkarılmasıyla oluşan Bursa Sağlık Tarihi kitabı iki cilt halinde 2017 yılında yayımlandı. Müze ve bu çalışma, Sivilay Derneği’nin düzenlemiş olduğu Kente Katkı Ödülünü 2018 yılında almayı başardı. Müze ayrıca 16-20 Nisan 2018 tarihleri arasında düzenlenen II. Uluslararası Şehir, Çevre ve Sağlık Kongresi Yerel Yönetimler Arası En İyi Uygulama Yarışması’nda Kongre Özel Ödül’ünü kazandı.

Müze pazartesi günü hariç haftanın altı günü 09:30-17:00 arasında ziyaret edilebilir. Giriş ücretsiz olup, grup olarak müzeyi ziyaret etmek isteyenler önceden randevu almaları gerekmektedir.

Yararlanılan Kaynaklar

Bursa Sağlık Müzesi Broşürü, Bursa Büyükşehir Belediyesi; Alkan, F. (2018). Sağlıklı Yaşam Bursa Sağlık Tarihi Müzesi’nde, Bursa Günlüğü, Sayı: 2, Bursa Büyükşehir Belediyesi Yayını: 76-79; Alkan, F. ve Canpolat, B. (2018). Yaşayan Bir Müze: Bursa Sağlık Tarihi Müzesi (power point sunumu), 4. Sağlık Tarihi ve Müzeciliği Sempozyumu. İstanbul: Yenikapı Mevlevihanesi, 6-7. 07. 2018; İrgil, C. (Editör) (2017). Bursa Sağlık Tarihi, Cilt:2. Bursa: Bursa Büyükşehir Belediyesi Bursa Kültür A.Ş Yayınları: 1448-1449.

Ayrıntılı bilgi için bakınız

Bursa Sağlık Tarihi Müzesi, http://www.bursamuze.com/bursa-saglik-tarihi-muzesi-517/, (Erişim tarihi: 15.12.2019).