Bisikletin bir ulaşım aracı olarak kullanımı XIX. yüzyılın son yarısında görülmeye başladı. Başlangıçta bisiklet etkinlikleri, endüstriyel bölgelerin dışına gerçekleştirilen, kırsal çevrelerdeki doğa ziyaretleri şeklindedir. Bu dönemde İngiltere, Amerika ve İtalya’da kurulan bisiklet kulüpleri, bisiklet kullanımını yaygınlaştırılması ve bisiklet altyapısının oluşturulmasında katkıda bulundu. Bisiklet 1920’li yıllarda motorlu araçların yaygınlaşıp orta sınıfın da ulaşabileceği düzeye gelinceye kadar popülerliğini korudu. Ancak modern döneme gelindiğinde teknolojiyle beraber hız ve konforun sağlandığı ulaşım araçlarındaki gelişimin bisikleti önemsizleştirdiği izlendi.

Diğer yandan, XX. yüzyılın sonlarında bisiklet rönesansını yaşadı. Bu yükselişte çevreci hareketin yanı sıra geç modern dönemle birlikte görülmeye başlayan geleneksel sosyal kurumlara yabancılaşan, yenilik ve çeşitlilik arayan, bireyselliğe odaklanmış, bisiklet etkinlikleri gibi özel ilgi deneyimlerine yönelmiş bağımsız şehir insanının ortaya çıkışı etkili oldu. Bir diğer önemli unsur ise, bisikletli örgütlülüğüdür. Bisikletle ilgili çalışmalar yapan sivil toplum örgütleri bisikleti politik anlamda öne çıkardı. Yerel yönetimler, ulusal ve uluslararası örgütler rota bilgileri geliştirerek ve bisiklet yolları inşa ederek bisiklet turizmini desteklemeye başladılar. Mevcut gelişmelere sektör de yanıt vermiş, bisiklet etkinlikleri konusunda uzman, bireyselleştirilmiş ürün sunabilen turizm işletmeleri ortaya çıktı. Artık, bağımsız ya da organize, kısa ya da uzun mesafede, (dağ bisikleti, yol bisikleti, tur bisikleti gibi) farklı bisiklet türleri kapsamında çok sayıda bisiklet etkinliği gerçekleştirilmektedir.

Kuzey Avrupa, Avustralya ve Amerika Birleşik Devletleri başta olmak üzere dünyanın pek çok yerinde, uzman rehberler eşliğinde, gerekli ekipman ve donanımın temin edildiği rekreatif/turizm ürünü olarak bisiklet turları sunulmaktadır. Diğer yandan, ticari olmayacak şekilde bisiklete ilgi duyan insanlar arkadaş grupları, platformlar, topluluklar ve derneklerde bir araya gelerek tur organizasyonları yapmaya başladı. Türkiye’de ilk kamplı, organize bisiklet etkinliği, 2007 yılında Muğla Bisiklet Derneği tarafından gerçekleştirilen Gökova Pedallarımın Altında Turu oldu. Sonrasında artarak devam eden bisiklet festivalleri, çoğunlukla yerel dernekler tarafından her yıl ulusal düzeyde genelde Ege ve Akdeniz kıyıları olmak üzere farklı şehirlerde düzenlenmektedir. Diğer yandan profesyonel bisiklet yarışları geniş katılımlı organizasyonlar olması ve turizm hizmeti gerektirmesi sebebiyle etkinlik turizmi kapsamında ele alınmaktadır. 1903 yılından bu yana yapılan Fransa Bisiklet Turu bu anlamda verilebilecek en iyi örnektir.

Bisiklet turizmi kendi içinde oldukça çeşitlilik göstermektedir. Bu bağlamda bisiklet turistlerinin de farklılaştığı görülmektedir. Tatillerinin tamamını bisikletle yapan, destinasyona ulaşırken temel aracı bisiklet olan turistler, bağımsız bisiklet turisti olarak adlandırılmaktadır. Bağımsız bisiklet turistlerin sahada görülen karşılığı ise tur bisikletciliğidir. Diğer bir kategori olan rekreasyonel bisikletçilikte ise, günlük geziler yapılmaktadır. Bir gün ya da daha uzun sürebilecek katılımcı etkinlikler, yarışma amacının olmadığı ticari ya da gönüllü organizasyonlara katılımı kapsamaktadır. Son olarak, bisiklet yarışmalarının izlendiği etkinlikler ise pasif katılım olarak ifade edilmektedir. Bisiklet yarışmasına katılmak için seyahat edenler de yarışmacı bisikletçi turist olarak tanımlandı.

Bisiklet turistlerinin profiline bakıldığında genellikle iyi eğitimli, orta ya da üst gelir düzeyine sahip, farklı yaş gruplarından gelen, bağımsız ya da grupla etkinlikler yapabilen bireylerden olduğu görülmektedir. Farklılık göstermekle birlikte genelde bisiklet turistleri; bağımsızlık, başarı, macera, kaçış, içgörü, sosyalleşme, doğadan zevk alma, öğrenme, fiziksel zindelik gibi güdülerle hareket etmektedirler.

Günümüzde bağımsız bisiklet turcuları sayısının da giderek arttığı görülmektedir. Vize ve pasaport uygulamalarının kolaylaşması, uçak, tren gibi ulaşım imkânlarının artması ve bilet kampanyaları ile insanlar farklı ülkelere bisikletlerini götürüp orada tur yapmaya başladı. Bir diğer önemli etken de sosyal medya, bloglar ve web sitelerinden erişimin kolay olduğu gezginlerin yazılarıdır. Bu yazıları takip ederek gezginlerden etkilenen insanlar da tur yapmaya yöneldi. Son olarak bisiklet ve donanım konusunda sektörün ilerlemesiyle insanlar ihtiyaç duydukları malzemeye kolayca ulaşabildiğinden sektör de teşvik edici bir rol üstlenmektedir.

Özellikle bağımsız bisiklet turcularına hitap edecek şekilde pek çok bisiklet rotası çalışması yapılmaktadır. Bunların başında, Avrupa Bisiklet Yolu Ağı olarak bilinen tüm kıtaya uzanan on dokuz farklı rotası olan EuroVelo gelmektedir. Türkiye’nin EuroVelo bağlantısı için çalışmalar devam etmektedir. Diğer yandan yerel düzeyde Marmaris Bisiklet Derneği öncülüğünde gerçekleştirilen Marmaris Bisiklet Rotaları örnek bir uygulama olarak öne çıkmaktadır.

Bisiklet turizmi, katılımcı kişiler ve yerel toplum için potansiyel sosyal, çevresel ve ekonomik çıktılar sağlayan ve büyüyen sürdürülebilir bir niş turizm pazarı olarak kabul edilmektedir. Gelecekte kamu sektörünün politika ve stratejilerinde bisiklet turizmine daha fazla önem vermesi, bisiklet turizmi konusunda uzman işletme sayılarının artması ve bisiklet turizmi uygulamalarının çeşitlenerek çoğalması beklenmektedir.