Billoris (Sağlarca) Kaplıcası

Konaklama Tesisi Termal Tesis - Kaplıca

Siirt il sınırları içerisinde bulunan Billoris Kaplıcası, Eruh ilçe sınırındadır. Billoris Kaplıcası’nın bir diğer adı Sağlarca Kaplıcası’dır. Billoris kaplıcası, Siirt’e 17 kilometre uzaklıkta, Siirt-Eruh yolu üzerinde, Eruh ilçesine bağlı Sağlarca Köyü sınırlarındadır.

Botan Çayı kıyısındaki bir mağarada bulunan bu kaplıcadan mağaranın genişletilmesi ve düzenlenmesi ile yararlanılmaya başlandı. Kaplıca, Eruh ilçesine bağlı Sağlarca Köyü'nün sınırlarındadır. Eruh ilçe merkeze yaklaşık olarak 17 kilometre uzaklıkta bulunmaktadır. Buraya ilçeden servislerle ulaşılmaktadır. Kaplıca havuzunu besleyen kaynağın yakınında ikinci bir kaynak daha bulunmaktadır. Bu kaynağın suyu doğrudan doğruya Botan Suyu’na karışmaktadır.

Alanda görülen en yaşlı birim üst ktetase-alt paleosen yaşlı gri-yeşil renkli şeyl, marn, kumtaşı, çamurtaşı, miltaşı ardalanmasından oluşan Germav formasyonudur. İstif paleosen-alt eosen yaşlı şarabi renkli marn, kumtaşı, çakıltaşı ardalanmasından oluşan ve yer yer kireçtaşı arabandı içeren Gercüş formasyonu ile devam eder. Birim eosen yaşlı, alt seviyeleri marnlı kireçtaşı içeren Midyat formasyonu tarafından örtülmektedir. Midyat kireçtaşları üzerinde üst miyosen yaşlı kumtaşı, çakıltaşı, çamurtaşı, marn ardalanmasından oluşan Şelmo formasyonu bulunur. En üstte kuvaterner yaşlı, iyi-orta derecede tutturulmuş, polijenik çakıllı eski alüvyon, tutturulmamış kum, kil ve çakıllardan oluşan güncel alüvyon ve kaplıca civarında sıcak suyun bırakmış olduğu traverten tortuları yer almaktadır. Toplam kalınlığı 170 metreye varan bu istif içerisinde rezervuar kaya, örtü kaya, ısıtıcı kaya olabilecek seviyeler saptanmaya çalışıldı. Sahadaki tektonik hareketlerin etkisi ile NW-SE gidişli antiklinal, senklinal ve faylar oluşmuştur. Bölgedeki birçok adi kaynaklar, faylanmalarla yüzeye çıkmaktadır. Genç bazalt çıkışları bazı noktalarda jeotermal gradyanın normalin üzerinde olabileceğini göstermektedir.

Bu alanlardaki sular faylarla yüzeye çıkarak kaplıca kaynaklarını oluşturmaktadır. Bu kaynak sularının sıcaklıkları kaplıca kaynağı; sıcaklık: 34,5 °C, debisi 90 l/sn, ikinci kaynak; sıcaklık: 34,5 °C, debisi 10 l/sn, Ilıca kaynağı; sıcaklık: 33,9 °C, debisi ölçülmemiş, Cempir Ilısu kaynağı; sıcaklık: 30,6 °C, debisi 0,01 l/sn, Lif Ilısu kaynağı; sıcaklık: 33,1 °C, debisi 10 l/sn olmak üzere Billoris jeotermal alanında beş adet kaynak mevcut olup, kaynak sıcaklığı 30-35°C ve toplam debileri 172-173’dir (1/sn). Kaplıca suyu klorürlü, sülfatlı, bikarbonatlı, sodyumlu, hidrojen-sülfürlü, kalsiyumludur. Suyun pH değeri 6,4’tür.

Vücut sıcaklığına sürekli yakın olan kaplıca suyuna girmek oldukça kolay ve rahatlatıcı bir etki göstermektedir. Kaplıca suyu banyo kürü olarak kullanılmakta ve inflamatuvar romatizmal hastalıkların (romatiod artrit, ankilozan spondilit başta olmak üzere) kronik dönemlerinde; kronik bel ağrısı, osteoartit gibi noninflamatuvar eklem hastalıklarının tedavisinde tamamlayıcı tedavi unsuru olarak, ortopedik operasyonlar, beyin ve sinir cerrahisi sonrası gibi uzun süreli hareketsiz kalma durumlarında mobilizasyon çalışmalarında, kronik dönemdeki seçilmiş nörolojik rahatsızlıklarda, cerebral palsy gibi hastalıkların tedavisinde rehabilitasyon amacıyla, stres bozukluğu, nörovejetatif distoniler örneklerindeki gibi genel stres bozukluklarında ve spor yaralanmalarında, kadın hastalıkları gibi hastalıklara olumlu etki yapmaktadır. Ayrıca, nefrit, çocuk felci, deri hastalıkları, kronik iltihaplı üst solunum yolları hastalıklarına iyileştirici etkisi tespit edildi.

Billoris Kaplıca Tesisleri, uygun bir yerde bulunmayıp çok ilkel ve yetersizdir. Ayrıca Botan Çayı suları kaynak sularına karışarak kaplıca sularını kirletmektedir. Kaplıca sahasında herhangi bir konaklama tesisi mevcut değildir. Şu anda kaplıca sularından turistik ve sağlık amaçlı olarak genellikle yerel halk faydalanmaktadır.

Yararlanılan Kaynaklar

Akkuş, İ., Akıllı, H., Ceyhan, S., Dilemre, A. ve Tekin, Z. (2005), Türkiye Jeotermal Kaynakları Envanteri. Ankara: Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü, Envanter Serisi: 201, Sayfa: 688, Ankara; Baba, A., Akkuş, İ., Şaroglu, F., Özel, N., Yeşilnacar, M., Nalbantçılar, M., Demir, M., Gökçen, G., Arslan, Ş., Yazdani, H., Kuzgunkaya, E. ve Dursun, N. (2015), Güneydoğu Anadolu Bölgesi’ndeki (GAP) Jeotermal Kaynakların Hidrojeokimyasal Özellikleri, III. Jeotermal Kaynaklar Sempozyumu ve Sergisi (ss. 207-220). 04-06 Kasım 2015, Bildiriler Kitabı, Ankara. https://www.jmo.org.tr/resimler/ekler/d5f76228913862c_ek.pdf, (Erişim tarihi: 14.12.2019); Çelik, Sedat ve Coşkun, Erhan (2015), TRC3 Bölgesi’nin (Mardin, Batman, Siirt, Şırnak) Termal Turizm Açısından Değerlendirilmesi. İçinde; Çukurçayır, M.A. vd. (Editörler), I. Eurasia International Tourism Congress: Current Issues, Trends and Indicators (EITOC) Bildiriler Kitabı, Cilt:3 (ss. 583-592); Ertuğrul, Ö. F. ve Kurt, M. B. (2009), Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin Yenilenebilir Enerji Kaynakları Yönünden Değerlendirilmesi, 5. Yenilenebilir Enerji Kaynakları Sempozyumu, Bildiriler Kitabı (ss. 232-236). Diyarbakır, http://www.emo.org.tr/ekler/f7e78ec76c2c19b_ek.pdf (Erişim tarihi: 14.12.2019); Özgen, N. (2010), Doğu Anadolu Bölgesi’nin Doğal Turizm Potansiyelinin Belirlenmesi ve Planlamaya Yönelik Öneriler, Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7 (1): 1385-1416, https://j-humansciences.com/ojs/index.php/IJHS/article/view/1289/567, (Erişim tarihi: 12.10.2019).

Ayrıntılı bilgi için bakınız

Yücel, B. (1989). Siirt-Billoris Kaplıcası Dolayının Jeolojisi ve Jeotermal Enerji Olanakları. Ankara: MTA Derleme Rapor No: 8750 (Yayınlanmamış).