Beyazıt Eski Camii

Doğal ve Kültürel Miras Cami

Ağrı’nın Doğubeyazıt ilçesinde yer alan önemli bir eserdir. Osmanlı İmparatorluğu’nun Doğubeyazıt’ı topraklarına katması ile inşa edilen bir camidir. Doğubeyazıt, 1514 Çaldıran Savaşı’ndan sonra I. Selim zamanında Osmanlı topraklarına katılmıştır. Doğubeyazıt Kalesi’nin hemen yanında, merkezi kubbeli ve tek minareli cami de o dönemde yapılmıştır. Caminin yer aldığı yamaç düzeltildikten sonra, duvar örülmek suretiyle düz bir teras oluşturuldu ve üzerinde bu cami inşa edilmiştir. Kesme taştan yapılan bu cami, 15-20 x 15-20 metre boyutlarında, kare planlı ve tek kubbelidir. Tarihi caminin giriş kapısı, beden duvarları, mihrabı, son cemaat yeri, mihrabiyeleri, duvar payeleri, kubbeye geçiş sistemleri, duvarlardaki kemerler, pencereler ve minarenin yapımında Osmanlı’nın ilk dönemlerindeki mimari sadelik göze çarpmaktadır. Yapıda kahverengi tuğla kırmızısı, sarı ve beyaz renkte taşlar karışık bir biçimde kullanılmıştır. Bu renkteki taşlar, bölgenin jeolojik yapısı hakkında da bilgi vermektedir. Bölge genelinde var olan tarihi eserlerde bu renkteki taşların kullanımı oldukça yoğundur.

Eski Beyazıt şehrinin muhtemelen en eski camisi olan ve Cami-i Gevher-i Digar, Eski Camii veya Sultan Selim Camii olarak anılan Eski Beyazıt Camii iç kale olarak bilinen kısmın güney eteğindeki yamacındadır. Caminin kim tarafından yaptırıldığı tam olarak bilinmemekle birlikte, G. Goodwin ve O. Aslanapa, caminin I. Selim tarafından yaptırıldığını ileri sürmektedir. Ancak I. Selim’in Çaldıran Seferi Menzilnameleri’nde padişahın Bayezid’e girmeden Ağrı Dağı karşısında Karapungar yanındaki Karaköy’de konakladığı ve kale halkının gelip itaat ettikleri anlatılmaktadır. Öte yandan Çaldıran Seferi gibi önemli bir sefer sırasında bir gecede alelacele caminin yapıldığı pek mümkün görünmemektedir. Cami kubbesinin çökme tehlikesi ile karşı karşıya olmasından, cami halen ziyaret ve ibadete kapalıdır. Ayrıca Eski Beyazıt’ta bulunan Ahmedi Hani Türbesi ve Kerem ile Aslı hikâyelerine konu olan Keşiş Bahçesi de önemli turistik çekim merkezlerinden bazılarıdır.

Yararlanılan Kaynaklar

Çetin, Y. (2006). Ağrı ve Çevresinde Osmanlı Döneminde Mimari Yapılaşma, Sanat Dergisi, (10): 127-139; http://www.dogubayazittso.tobb.org.tr/Doğubayazıt/TarihiYerler/EskiBayazıtCamii/tabid/3928/Default.aspx, (Erişim tarihi: 06.03.2020); https://www.kulturportali.gov.tr /turkiye /agri/gezilecekyer/eski-bayazit-cami, (Erişim tarihi: 06.03.2020).