Banana Oteli

Konaklama Tesisi Otel

(Alanya, 1967 – )

Rıfat Azakoğlu tarafından Antalya-Alanya’nın Cikcilli Köyü sınırları içinde Banana Motel adıyla 1967 yılında kurulmuş bir konaklama tesisidir. Henüz turizm etkinliklerinin çok sınırlı olduğu bir sosyo-ekonomik ve fiziksel çevrede kurulan tesis, alanındaki ilklerdendir. Türkiye’nin planlı gelişim çabalarına koşut başlatılan turizmde dışa açılma politikalarının bir ürünü kabul edilebilecek olan tesis, birçok bakımdan rol model bir süreç yaşadı. Henüz yaygın bir turizm anlayışının olmadığı 1966 yılında inşasına başlanılan tesis, tipik Akdeniz mimarisi özelliklerine bağlı kalınarak Turizm ve Tanıtma Bakanlığı’nın denetiminde üç yıldızlı olarak projelendirildi. Banana Motel, Alanya’nın doğu yönünde, merkeze yaklaşık iki kilometre uzaklıkta, üç hektar büyüklüğünde bir arazi üzerinde kuruldu. Tesis, 1967 yılında hizmet vermeye başlamakla birlikte gerçek anlamda 1968 yılında hizmete girdi.

Alanya-Gazipaşa Devlet Karayolu’nun böldüğü motel, deniz kıyısında 22, kara tarafında 58 olmak üzere toplamda 80 odayla, özellikle bayram dönemlerinde yerli turistlere hizmet sunmaktaydı. Talebin böylesi dar olduğu bir dönemde motel yönetimi, Anadolu Kültür Turu yapan acentalar ile iletişime geçerek özellikle Fransa’dan turist getiren kurumları Alanya’ya yöneltmeyi başardı. Bu başarı, ilçede gerçek anlamda yabancı turizmini de başlattı. O zamanlar karayoluyla tüm Anadolu’yu kapsayan 14 günlük turlar, birçok önemli örenyerini ziyaret ederek Ani’ye kadar gitmekte ve dönüşte Alanya Banana Motel’de bir iki gün dinlenmekteydi. Bu dinlencelerinde turistlere sunulan Akdeniz mutfağı, özellikle de balık çeşitleri konaklayan grupların gözdesi oldu ve tesise haklı bir ün kazandırdı. Bununla birlikte, Banana Motel’in ilk kuruluş yıllarındaki önemli bir diğer müşteri kitlesi ise, yurtdışında yerleşik Türk vatandaşlarıydı. Gelişen yerli ve yabancı turizm etkinliklerine koşut, 1971 yılında dönemin sosyo-kültürel yapısı açısından önemli bir ürün çeşitlendirmesine gidilerek Banana Disco tesis bünyesinde hizmet vermeye başladı. Üç yıl sonra yapılan yüzme havuzu, ürün çeşitlendirme çabalarının bir diğer bileşeni olarak tesisin çekim gücünü arttıran bir diğer değer oldu.

İzleyen yıllarda, özellikle 1970’li yılların ortalarında Alman turistlerin Alanya’ya yönelik ilgileri artmaya başladı ve Banana bir anda Almanların gözdesi oldu. Bu yıllarda dünya turizminde çok önemli bir yeri olan Neckermann firmasının getirdiği turistlere ev sahipliği yapan Banana’nın popülaritesi günden güne artmaya devam etti. Nitekim Banana, izleyen yıllarda dünyanın bir numaralı tur operatörü Touristik Union International (TUI) ile iki numarası Neckermann’ın getirmiş oldukları müşterileri aynı tesise kabul edebilen tek otel olma özelliğine de sahip oldu.

Yabancı müşterilerin yanı sıra hatırı sayılır sayıda yerli turist de kabul eden tesis, 1976 yılına gelindiğinde sendikal hareketlerin sıcağını hissetti. Zamanın Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) temsilcilerinin uzlaşmaz tutumlarından olumsuz etkilenen tesis, çalışanların sağduyusuyla bu badireyi atlatabildi. 12 Eylül Darbesi’nin ardından Turgut Özal’ın tek başına iktidar olmasıyla Banana için de yepyeni bir dönem başladı ve tesis, 1983 yılında 116 oda kapasiteye ulaştı. Bu gelişme, tesisin artık motel değil, otel olarak anılmaya başlamasını da beraberinde getirdi. Bu yıllarda Banana Otel’in hemen doğusunda aileye ait denize sıfır bir arsa üzerine Banana Tropical adıyla dört yıldızlı bir tesis projelendirildi. Yabancı tur operatörleriyle yapılan sözleşmeler gereği çok hızlı yükselen binanın duvarları da aynı hızla örülmekte idi. Ancak bu süreç, zamanın Cumhurbaşkanı’nın yöreye yaptığı bir geziyle duracak ve izleyen yıllarda yıkımla sonuçlandı. Tüm bu olumsuzluklara rağmen yatırımcı Azakoğlu Ailesi yılmadı ve söz konusu otelin hemen arkasındaki yolun kuzey tarafında Ananas adlı dört yıldızlı bir başka yatırımı (241 oda) projelendirdi. Bu çabalara paralel, Banana’nın kapasitesi de 350 odaya çıkarıldı, ayrıca Konaklı mevkiinde 112 odalı bir başka otel de satın alındı.

Tüm bu gelişmeler yaşanırken, Ananas Oteli’nin finansmanında kullanılması hedeflenen teşvikli yatırım kredisinin zamanın Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı tarafından kaldırılması, artık bir oteller grubu olma yolundaki Banana için sonun başlangıcı oldu. Her ne kadar kiralama yoluyla 15 otel ve binlerce yatağa ulaşılmış olsa da, özellikle 1990’lı yılların ilk yarısında şiddetlenen terör olaylarının dış aktif turizm talebini olumsuz etkilemesi sonucu grup, finansal açıdan zora düşmekten kurtulamadı.

Gerek Türkiye’nin planlı turizm dönemindeki ilk yatırım örneklerinden biri olması, gerekse de hizmet verdiği süreçte müşterilere benzersiz bir tatil deneyimi sunma hususundaki yenilikçi yönetim anlayışıyla Banana, Türk turizm tarihinde önemli bir yere sahiptir. Bu kanıyı destekleyen en önemli olguların başında yerli ve yabancı birçok tatilci için her yıl kalınan bir tesis olması, bünyesindeki disko, yüzme havuzu, çok çeşitli bar ve gece kulübüyle tatilcilerin ve Alanya sosyo-kültürel yaşamında çok önemli bir yer tutmasıdır. Tesisin yerli ve yabancı sanatçılardan oluşan animasyon ekibi, hemen her gece müşterilerine unutulmaz şovlar sunarak tatillerinin gerçek anlamda bir deneyime dönüşmesini sağlayan üç yıldızlı ilk tesis olma niteliğini kazandırdı. Banana’yı benzerlerinden ayıran en önemli özelliklerinden bir diğeri ise, açık büfesidir. Her gün yüzlerce çeşide ulaşan sabah ve akşam büfeleri, dönemin yarım pansiyon hizmet veren işletmeleri arasında açık ara lider olmasını sağladı. Günümüzde ulusal ölçekte tanınan bazı sanatçılar Banana’nın ünlü “Blue Bar”ında program yaparken ünlenip, yerelden ülke çapında çok tanınan birer sanatçıya dönüştüler.

Milenyumun ilk yıllarına gelindiğinde Banana Oteli, yüzyüze olduğu finansal sorunlar nedeniyle arazisinin büyük bir bölümünü satarak küçülmek zorunda kaldı. Günümüzde ilk kurulduğu yerde deniz kenarında 44 odayla Banana Beach Hotel adı altında hizmetini sürdürmektedir.

Yararlanılan Kaynaklar

Azakoğlu, N. ile 17.08.2019 tarihinde yapılan görüşme (Görüşen: A. Aydoğdu); Korum, O. ile 06.03.2020 tarihinde yapılan telefon görüşmesi. (Görüşen: A. Aydoğdu).

Ayrıntılı bilgi için bakınız

https://www.bananabeachotel.com/, (Erişim tarihi: 15.12.2019).