Bafra Büyük Camii (Câmi-i Kebir)

Doğal ve Kültürel Miras Cami

Samsun’un Bafra ilçesinin merkez Büyükcami Mahallesi’ndedir. Caminin üzerindeki kitabede, yapının 1670 yılında Ayşe Hatun tarafından yaptırıldığı yazmaktadır. Bu caminin bulunduğu yerde daha önce İsfendiyaroğulları döneminde yapılan ahşap bir caminin olduğu çeşitli kaynaklarda geçmektedir. Evliya Çelebi seyahatnamesinde bu camiden bahsetmektedir.

Cami bahçe içinde, tek katlı dikdörtgen planlı, bir sıra kesme taş, üç sıra tuğla örgü duvarlı, kubbesi sivri (tura) çatılıdır. Çatı altında çift sıra kirpi saçak vardır. Camiye çift kanatlı ana kapı ile giriliyor. Bu kapının üzerinde iki kitabe ve süslemeler mevcuttur. Çatının iç kısmı geometrik motiflerle bezelidir. Caminin pencereleri dikdörtgen şekilli ve sivri kemerli ve demir kafeslidir. Cami taş kaide üzerinde tuğladan, yuvarlak gövdeli, tek şerefeli, 90 basamaklı bir minareye sahiptir. Caminin giriş kapısının iki yanında, avlu tabanından yarım metre kadar yüksekte yer alan son cemaat yeri bulunmaktadır. Bu yer camiye bitişik, üç tarafı açık ve revaklıdır. Caminin bitişiğinde Osmanlı döneminden kalma mezarların ve kitabeli taşların yer aldığı bir hazire yer almaktadır. Bu hazirede, aralarında Trabzon ve Erzurum valiliği yapan Vezir Hüseyin Paşa’nın da olduğu mezarlar bulunmaktadır.

Avlunun üç tane kapısı vardır. Kuzey ve güney giriş kapılarında iki adet sadaka taşı yer almaktadır. Bu taşların üzerinde bir oyuk vardır. O dönemde zenginler bu taşların üzerine para bırakmakta ve fakirler de ihtiyaçları kadar parayı buradan almaktadır. Osmanlı döneminde yaygın olan bu uygulama, para alan kişiyi incitmemek için genelde karanlık vakitlerde yapılıyordu.

Caminin hasar gören ahşap tavanı aslına uygun olarak restore edilmiştir. Ayrıca mihrabı da yenilenmiştir. Caminin minberi özgünlüğünü büyük ölçüde korumaktadır. Caminin kiremit olan çatısı yıpranma nedeniyle bakır ile kaplanmıştır. Osmanlı döneminden günümüze kalan bu önemli yapı 09. 09. 1978’de tarihi eser olarak tescillenmiştir.

Yararlanılan Kaynaklar

Hazır, A. (Editör) (2018). Bafra Efsane Şehir Turizm Tanıtım Kitabı. Bafra: Bafra Ofset; http://www.e-tarih.org/sayfam.php?m=teser&id=1263, (Erişim tarihi: 08.11.2019); https://samsun.ktb.gov.tr/TR-227206/buyuk-cami.html, (Erişim tarihi: 13.11.2019).